Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı (DOKA), tarafından desteklenen Gümüşhane Üniversitesi, Kelkit Ticaret ve Sanayi Odası, Kelkit Belediyesi, Gümüşhane Tarım ve Orman Müdürlüğü, Kelkit Ziraat Odası iş birliğinde gerçekleşen Kelkit Karabuğday Çalıştayı sona erdi.
“Kırsal Kalkınma Buluşmaları” kapsamında Gümüşhane’de Karabuğday bitkisinin tanıtımının yapılması ve ülkemiz ile bölgemize sunacağı fırsatların tartışılması amacıyla düzenlenen program, Kelkit Aydın Doğan Meslek Yüksekokulu toplantı salonunda gerçekleştirildi.
Çalıştayın açılış konuşmasını gerçekleştiren Kelkit Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mustafa Servet Daltaban güne ilişkin görüşlerini “Türkiye’de ilk defa Kelkit’te karabuğday ile alakalı bir fabrika kuruldu. Kelkit karabuğday unu ve bulguru fabrikası yaklaşık bir yıldır da faaliyet gösteriyor. Üreticimize tohum desteğinin yanında bir de alım garantisi veriyor. Neden karabuğday? Çünkü tamamen ithal bir üründür. Biz bunun hepsini dışarıdan alıyoruz. Şu an ülkemizde bilinmese de ABD, Rusya, Avrupa ve Uzakdoğu’da ciddi manada bu ürünün pazarı bulunmaktadır. Karabuğday, glütensiz un içeriyor. Ülkemizde yaklaşık 700 bin çölyak hastasının ana beslenme kaynağı olan karabuğday, çok ciddi katma değeri olan, çiftçimizin ve memleketimizin kazanacağı bir üründür. Bizim amacımız bu ürünü Gümüşhane’de marka haline getirmektir. Pestil-kömede olduğu gibi Gümüşhane denilince karabuğday da akla gelsin istiyoruz. ‘Kırsal Kalkınma Buluşmaları’nın öncelikle çiftçilerimize, yatırımcılarımıza, ilimize ve ilçemize kazanç sağlayacağını düşünüyoruz. Bu buluşmada öncelikle Gümüşhane Üniversitemiz bize kucak açtı. Başladığımız bu işe akademik olarak gönül verdi. Sayın Rektörümüze ve Gümüşhane Üniversitemize teşekkür ediyorum. Kelkit Belediye Başkanımız Sayın Aziz Nas bize çok ciddi destek verdiler, teşekkür ediyorum. Bunun yanında Tarım İl Müdürlüğü ve Ziraat Odası’nın destekleri oldu. Olayın kahramanı olan Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı’nın (DOKA) çok ciddi katkıları oldu. Kamu-üniversite-sanayi işbirliğinin çok güzel bir örneğini bugün burada sunuyoruz. Çalıştayımızın hayırlara vesile olmasını diliyorum” sözleriyle dile getirdi.
2009 yılında kurulan Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı’nın Türkiye’deki 26 ajanstan bir tanesi olduğunu dile getiren DOKA İl Temsilcisi Serkan Odabaş, “DOKA, merkezi Trabzon olmak üzere 6 ilimizde faaliyet düzenlemektedir. 2010 yılından bu yana bölgemize yaklaşık 260 milyonun üzerinde destek sağlamanın gururunu yaşıyoruz.” dedi.
““Kırsal Kalkınma Buluşmaları bölgemizin kalkınma eksenleri içerisinde en önemli temalardan olan tarımsal gelişimi sağlama adına yapmak istediğimiz çalışmalardan birisidir.” Diyen Atabaş, konuşmasına şöyle devam etti:
“Gümüşhane’mize bakıldığı zaman kilometre başına yaklaşık 22 kişi gibi bir nüfus yoğunluğu bulunmaktadır. Dolayısıyla nüfus yoğunluğu düşük illerimizden olduğu söylenebilir. Çok fazla göç verdiğimiz bir gerçektir. İnşallah bu tarz çalışmalarla bu göçü bir yerde azaltmak ve tersine göçü başlatmayı düşünüyoruz. Bundan sonraki süreçlerde ilimizin potansiyellerini de dikkate alarak bu tarz çalışmaları yoğun bir şekilde gerçekleştireceğiz. Karabuğday, Gümüşhane’de çiftçilerimiz için alternatif bir ürün olabilecek imkâna sahiptir. Beni en çok heyecanlandıran kısım da Batı Anadolu’da, ülkemizin güney kesimlerinde, Trakya’da sezonda birden fazla mahsul alınabiliyor olunması. Karabuğdayın yetişme süresi kısa olduğundan dolayı biz de bu fırsatı yakalamış olacağız. Bu amaçla da çalıştayımızın hayırlı olmasını diler, katkı sunanlara teşekkür ederim.”
Son 3 yılda bin 620 dekar alanda ekimler gerçekleştirdiklerini ifade eden Gümüşhane İl Tarım ve Orman Müdürü Edip Birşen ise, “Hızla değişen dünyada insanların refah seviyesi arttıkça tercihler de artmaktadır. Buna bağlı olarak da organik doğal gibi ürünlere ilgi de giderek yoğunlaşmaktadır. Bu değişimin yanında tarım, gıda ve organik beslenme konusunun da her geçen gün arttığı gözlenmektedir. Gümüşhane ilimiz kirlenmemiş su kaynakları ve temiz topraklarıyla ön plana çıkmaktadır. Bizler de bu imkânları fırsata çevirmek ilkesiyle hem işlenmeyen tarım alanlarını ekonomiye kazandırmak hem de çiftçilerimizin gelir seviyelerini yükseltmek, katma değer oluşturmak açısından Gümüşhane iklimine, toprak yapısına uygun projeler geliştirmekteyiz. Bunlardan bir tanesi de karabuğday yetiştiriciliğidir.” ifadelerini kullandı.
Karabuğdayın son yıllarda glütensiz besin kaynaklarına artan rağbet ve çölyak hastalarının aradığı ürün vasfının yanında ballı bir bitki olması nedeniyle arıcılık faaliyetlerine de önemli bir katkı sağladığını dile getiren Birşen, “2018 yılında başlattığımız deneme üretiminde karabuğdayın ekolojik olarak bu bölgeye uyum sağladığını tespit ettik. Deneme parsellerinde dekara 120 ile 150 kilo arası ürün elde ettik. Bu denemelerden sonra girişimcilerimizin Kelkit Öbektaş’ta yapmış olduğu un tesisi ile de projemiz hayata geçmiş bulunmaktadır. Türkiye’nin bu ilk ve tek karabuğday unu işleme tesisi olan söz konusu işletmemizde, günlük 35 ton işleme kapasitesi bulunmaktadır. Bu ‘Karabuğday Çalıştayı’nın ülkemizde ilk ve tek olması önem arz etmektedir. Çalıştayda emeği geçen herkese ayrı ayrı teşekkür ediyorum” dedi.
“Türkiye’de ilk defa düzenlenen bu çalışmanın ilçemizde olması da çok önem arz etmektedir” cümlesiyle konuşmasına başlayan Kelkit Belediye Başkanı Aziz Nas da, “Çalıştaydan alacağımız bilgiler önümüzdeki senelerde de tarım ile uğraşan diğer kardeşlerimize yol gösterici olacaktır. Karabuğdaya üç açıdan bakacak olursak; birincisi tarım. Bizim ilçemizi tarım açısından çok önemli bir bölge olarak düşünerek önümüzdeki süreçte karabuğdayın ülke ekonomisine katkı sağlayacağı çok açık. Kelkit ilçemiz ile birlikte hem Şiran hem Köse ilçelerimiz bir lokomotif görevi üstelenecektir. İkincisi de sağlık açısından bakacak olursak, bildiğimiz kadarıyla karabuğday, özellikle çölyak hastalarının bir tüketim maddesidir. Üçüncüsü ise ilçemizde hem işleme tesissinin olması hem de böyle bir çalıştayın hayata geçirilmesi ilçemizin, ülkemiz genelinde tanınmasına vesile olacaktır. Ben bu çalıştayın ülkemize, ilçemize hayırlar getirmesini temenni ediyorum. Tekrardan bu programı düzenlediklerinden dolayı katılımcılara ve paydaşlara ayrıca teşekkür ediyorum.” İfadelerini kullandı.
Çalıştay programına katılan Gümüşhane Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Halil İbrahim Zeybek ise, düzenlenen programın ilçeye ve bölgeye büyük katkılar sunacağını dile getiren konuşmasında, üniversite olarak böylesi çalışmaları daima desteklediklerini ifade ederek, şu sözlere yer verdi: “Bugün sizleri bir başka etkinlik vasıtasıyla yüksekokulumuzda ağırlamaktan büyük bir mutluluk yaşıyoruz. Daha öncesinde yine aşağı yukarı aynı paydaşlarla düzenlemiş olduğumuz TOBB Başkanımız Rıfat Hisarcıklıoğlu’nun da iştirak ettiği ‘Kelkit Havzası’nda Küçükbaş Hayvancılığı ve Kooperatifçiliği Geliştirme Çalıştayı’nı gerçekleştirmiştik. Yine yeni bir etkinlikle Kelkit ilklere imza atmaya devam ediyor. Üniversite olarak bizlerin 3 asli misyonumuz var. En üst seviyede eğitim öğretim faaliyetlerinin dışında, araştırma ve topluma katkı noktasında da bizler 4,5 yıldır bütün bilimsel etkinliklerin içerisinde seve seve var olduk. Çünkü biz inanıyoruz ki bizim ürettiğimiz bilgiden ilk faydalanacak olanın ilimiz, bölgemiz, ülkemiz ve eğer ürettiğimiz bilgi mahir ise bütün insanlık olmalıdır. Çalıştayın ‘Kırsal Kalkınma Buluşmaları’ içerisinde yapılmış olması da çok önemlidir. Karabuğday elbette ki kan şekerinin düzenlenmesinde, sindirim sistemi rahatsızlıklarında ve kalp sağlığı ile ilgili kullanımında faydası olan bir bitki. Ama yapılan laboratuvar çalışmalarında demir oranının ve antioksidan özelliğinin de çok yüksek olduğu görüldü. Onun için başta kansızlık (anemi) ve kolon kanseri gibi rahatsızlıkların tedavisinde değerlendiriliyor. Çok seçici, nazik bir bitki olmadığından dolayı Japonya, Kore, Rusya, Yunanistan, Kazakistan, Fransa ve Amerika’dan Kanada’ya kadar çok geniş bir kuşakta yetişebilen bir bitkidir. Kelkit’imizin, İl Tarım ve Orman Müdürlüğümüzün 3 yıl önce çok akılcı bir yaklaşımla başlattığı bu projeden de son derece mutluyuz. Bu amaçla da çalıştayın düzenlenmesinde emeği geçen herkese teşekkür ediyorum.”
Kelkit, Şiran ve Köse ilçelerinin Gümüşhane’nin tarım ve hayvancılık bölgeleri olduğunun altını çizen Gümüşhane Vali Yardımcısı Mustafa Anteplioğlu, “İlimiz genelinde mümkün olduğu kadar ürün çeşitliliğini arttırmaya yönelik özellikle inovasyonu gerektiren farklı ürünlere yönelik çalışmaları bulunmaktadır. Bunlardan bir tanesi de karabuğdaydır. Hepimizin gayesi daha iyi koşullarda insanlarımızı yaşatmak, bunun da temeli üretmek ve ürettiğimizi iyi bir şekilde pazarlayabilmektir. Çalıştay vasıtasıyla hem çiftçilerimiz güzel bir şekilde bilgilendirilecekler hem ürünün tanıtımı yapılacak hem de burada bir işletmenin olduğunu da herkese duyurmuş olacağız. Bu tür çalışmalar, farkındalık oluşturması açısından çok önemlidir. Emeği geçen herkese, katkı sağlayan bütün kurumlara teşekkür ediyor, çalıştayımızın ilimize ve ilçemize hayırlara getirmesini temenni ediyorum” diye konuştu.
Konuşmaların ardından program da oturumlar, Gümüşhane Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü öğretim üyesi ve TOBB Gümüşhane Akademik Danışmanı Prof. Dr. Hasan Ayaydın’ın moderatörlüğünde gerçekleşti. Gerçekleşen oturumlarda;
Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tıbbi Bitkiler Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Yüksel Kan tarafından “Karabuğdayın Sektörel Analizi”,
Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Gıda Mühendisliği öğretim üyesi Prof. Dr. Erkan Yalçın tarafından “Yerli Karabuğday Çeşitlerinin Bazı Kimyasal ve Biyoaktif Bileşenleri ve Islak Öğütme Veriminin İncelenmesi”,
Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğünden Ziraat Yüksek Mühendisi Seher Nagihan Nalçacı tarafından “Tarımsal Araştırma ve Politikalar Genel Müdürlüğü Tarafından Tıbbi ve Aromatik Bitkilerde Yapılan Ar-Ge Çalışmaları”,
Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitü Müdürlüğü Bitki Islahı ve Genetiği Bölümünden Dr. Ahmet Güneş tarafından “Karabuğday Yetiştiriciliği, Ülkemiz ve Dünyadaki Durumu”,
Kelkit Aydın Doğan MYO Mimarlık ve Şehir Planlama Bölümünden Dr. Nilgün Doğan tarafından ise “Karabuğday Üretiminde Sözleşmeli Tarım ve Etkileri” başlıklı sunumlar gerçekleştirildi.
