Uzmanlar yapılan bilimsel araştırmalara göre sağlıklı ilişki için 10 öneride, bunun 7 faydasını açıkladı. Sağlıklı bir ilişkiye sahip olmak fiziksel-psikolojik sağlık başta olmak üzere yaşamın birçok alanına olumlu katkı sağlıyor.
Uzman Klinik Psikolog Ece Koç
Sağlıklı ilişki; birbirine sevgi, saygı, güvenle bağlı, hayatı ortak paylaşan, eşit hak-sorumlulukları, birbirine özel alanlar tanıyan kişilerin yürüttüğü birlikteliktir. Uzmanlar sağlıklı ilişki için 10 öneride bulunurken, bunun 7 faydasını açıkladı. Sağlıksız ilişkide ise; çiftlerden birinin kural, dayatma, karşısındakini değiştirme, güç savaşları, kavga-tartışma çok yoğun yaşanır.
1-Doğru zamanda, doğru üslupla tartışın
Partnerinizin davranışları karşısında şaşkınlığa düşmüş, hayal kırıklığına uğramış, korkmuş hatta öfke duymuş olabilirsiniz. Sevilmediğiniz hissine kapılmanız da cabası. Duygularınız üzerinde yaralayıcı etkiye sahip davranışlara sessiz kalmayın, duygularınızı içinize atarak biriktirmeyin; partnerinizle bunu mutlaka konuşun. Ancak ‘doğru zaman’ olmasına, gergin, huzursuz ya da yoğun olduğu bir zaman olmamasına dikkat edin. Sözlerinizi dikkatli seçin; doğru bir üslupla dile getirin.
2-Sorunları ‘ben’ dilini kullanarak konuşun
Hırçınlık ve saldırganlıktan uzak üslup ile sorunları dile getirmeye dikkat edin. Partnerinizin davranışının üzerinizde yarattığı olumsuz etkiyi ifade ederken ‘ben’ dilini kullanın. Örneğin; ‘bu yaptığın kendimi değersiz hissettirdi’, ‘kendimi sevilmiyor hissettim’ gibi. Doğru iletişim tekniği ilişki üzerinde yapıcı etki oluşturur.
3-Kişiliğini değil davranışını eleştirin
Sorunları tartışırken kişiliği değil, davranışı eleştirin. Hakaret, düşmanca yaklaşımdan uzak, empati yapmasını sağlayacak, sakin kalmaya çalışarak değiştirmesini istediğiniz davranışları dile getirin. Sürekli eleştirilmek, olduğu gibi kabul edilmemek kişileri inciteceği için eş/ partnerinizin bazı davranışlarını da olduğu gibi kabul edin, değiştirmeye çalışmayın.
4-Bireysel alanlara saygı duyun, yasaklar koymayın
Her sağlıklı ilişkide bireysel alanlara ihtiyaç vardır. ‘Yapışık ikizler’ gibi her faaliyetin içerisinde birlikte olmak, birbirinin gölgesinde hareket etmek ilişkilerde bir süre sonra bunalma-sıkılma hissine yol açar. Bu nedenle aynı çatının altında ‘bir’ ama kendiniz ve partnerinizin bireysel özgürlük, hobi, ilgi alanlarına müdahale etmeden yaşamayı öğrenin; farklılıklarınızı kabul edin.
5-Cevap vermek için değil anlamak için dinleyin
Tartışma esnasında yargılamaktan kaçının. Dinleyip, anlamaya çalışın. Cevap vermek için değil, anlamak için dinleyin. İlişkilerde yapılan en büyük yanlışlardan biri; duygu ve düşüncelerini dile getirirken, dinlemek yerine, onun sözlerine karşı vereceğimiz cevapları düşünmektir. Eleştirileri dikkatlice dinleyerek, ilişkinizi yapıcı yönde etkilemesi için önemli ipuçları elde edeceksiniz.
6-Sorumluluk ve hayallerinizi paylaşın
İlişkide sorumlulukların aynı kişide olması zamanla tükenmesi, mutsuz olması ve hayattan zevk alamamasına yol açar. Sorumlulukları paylaşmak sağlıklı ilişkilerde olmazsa olmaz koşullar arasındadır. Hayallerinizi de paylaşmaya özen gösterin; ortak hayaller kurun. Güzel düşünce ve paylaşılan hayaller ilişkide yapıcı bir rol oynar.
7-Sosyal hayatınız olsun
Birbirinize dürüst davranıp yalan söylememek şartıyla, ilişki dışında da sosyal bir hayatınızın olmasına özen gösterin. Özellikle ilişkilerde sosyal hayat erkekler de baskındır. Kadın ise ev, eş, çocuklarına adar. Bu da zamanla bilinçaltında birçok sorunun biriktirmesine yol açar. Kişisel hobi, sosyal çevrenize zaman ayırın arkadaş, dost, aile üyelerinizle sadece kendiniz bir araya gelin.
8-Yeni ve ortak deneyimler yaratın
Sadece kendi sevdiğiniz film türlerini değil, partnerinizin hoşuna giden filmlere ortak olun, sevdiği müziğe eşlik edin, birlikte şarkı söyleyin. Hafta sonları kahvaltı sofranın özel olmasını sağlayın, sorun yerine güzel ve gülümsetecek olaylardan bahsedin.
9-Evdeyim diye kendinizi ‘salmayın’
İlişkilerde yapılan en büyük yanlışlardan biri de ‘evdeyim’ düşüncesiyle kişinin partnerini hiçe sayarak, kendine gereken özeni göstermemesi, bakımlı olmak yerine adeta kendini ‘salması’dır. Oysa her gün dışarı çıkıyormuş gibi duş alıp, kendinize çeki düzen verin, partnerinizin karşısında bakımlı olun. Kilo almamaya, varsa fazla kilolarınızdan kurtulmak için sağlıklı-sürdürülebilir diyet uygularken, haftada en az üç gün, birer saat tempolu yürümeye özen gösterin.
10-Her sorunda geçmiş defterleri karıştırmayın
Tartışıp çözüme kavuşturduğunuz sorun ya da partnerinizin geçmişte sizi üzdüğü davranışlarını her tartışmada yeniden gündeme getirmekten kaçının. Geçmişe değil, ana odaklanın ve geleceğinizde ‘onun’ da olmasını istiyorsanız yıkıcı değil, yapıcı yaklaşımlarda bulunun. Hararetli tartışmalarda saygısız ve incitici ithamlardan kaçının.
Sağlıklı ilişkinin 7 faydası
- Yaşam doyumunu artırır, hayatın keyifli ve mutluluk verici yönlerini görmeyi sağlar.
- Stresle baş etme gücünün artırır, zorluklar karşısında daha mücadeleci yapar.
- Kaygı, anksiyete ve depresyon oranlarını düşürür.
- İş hayatındaki başarıları artırır çünkü sağlıklı ilişkileri olan kişilerin zihinleri sorunlarla meşgul olmadığı için tüm enerjilerini işlerine verebilir.
- Kalp hastalığı ve felç riskini azaltır.
- Öz güveni artırır; güvenle birine bağlanmış, onaylanan ve her koşulda yanında olacak bir partnere sahip olmak kendimizden daha emin olmamızı sağlar.
- Bağışıklık sistemimizi güçlendirir. Yaşanan olumsuzluklar, bağışıklık sistemimizle ilgili olan kortizol (stres hormonu) seviyesinin yükselmesine bu da bağışıklığın düşmesine neden olur. Ancak sağlıklı ilişkiye sahip olmak vücut direncinin artmasına, bağışıklığın güçlenmesine katkı sağlar.
Sağlıklı İlişki İçin 10 Öneri, 7 Fayda! yazısı ilk önce Sağlık ve Yaşam üzerinde ortaya çıktı.