Günlük hayatta akıllı telefonlar çok sayıda kolaylık sağlıyor. Yüzlerce numaraya bir tıkla ulaşırken, ezbere kaç tane bilindiği önemini kaybetti. Gidilmek istenilen yer bilinse dahi navigasyon uygulamaları olmadan gidilemez hale geldi. Teknoloji hayatı kolaylaşırken zekamızdan neler götürüyor? Akıllı telefonlar insanları aptallaştırıyor mu?
Uzm.Dr.Türkan Uslu
Nörolog
Teknolojinin hızla gelişmesi, telefonların insan zekasını önüne geçmesine sebep olabilir mi? İsmi de akıllı olan tek tıkla yemek siparişi verilen, faturaları ödeyen, binlerce uygulama ile neredeyse her isteneni yapar hale dönüştürülen sihirli cihaz. Ancak sağladığı tüm bu kolaylıklar insan zekasını nasıl etkiliyor? Akıllı telefonlar aptallaştırıyor olabilir mi? Vücudun yönetim merkezi beyni bu tarz tembelliğe alıştırmak olumsuz etkileri de beraberinde getiriyor.
Akıllı telefonlar beynin odaklanma yeteneğini azaltıyor
Günlük hayatın bir parçası olan cihazların dijitalleşmesi bilgiyi de dijitalleştirdi. Artık her türlü, gerekli-gereksiz bilgi akıllı telefonlar üzerinden ulaşılabilir hal aldı. Bu durum yeni kavramların hayata girmesine yol açtı. Tıpkı, multitasking gibi… Yani aynı anda çoklu medya kullanımında bulunmak. Bu konuda yapılan araştırmalar, multitasking durumunun kişiyi odaklanmada güçlük çekerek ihtiyaçları olan bilgileri rastgele detaylar arasında bulmakta bile zorlandığını gösteriyor. İş-okul hayatındaki başarı-verimi düşürmenin ötesinde zamanla beynin tembelleşmesine, temel fonksiyonları bile yerine getirmekte zorlanmasına yol açabilir.
Hafıza-dikkat konusundaki notumuz düşüyor
İnsan beyni, genelde aynı anda birden fazla işe odaklanmamayı tercih eder. Oysa akıllı telefon kullanılırken diğer işlerin de sorunsuz şekilde halledildiği düşünülür. Oysa ki, işten işe atlamak beyin için hiç verimli bir yöntem değil. Çünkü beyin sürekli yeni şeylere odaklanmaya zorlandığında bu durum beynin sürekli yer değiştirmesine yol açar. Sonuç yüksek seviyedeki bilgi-duygu işleminden sorumlu ön singulat kortex zayıflar, bilgi ve deneyimleri hafızada tutmayı zorlaştırır.
Akıllı telefonlarla kurulan ilişki yalnızlaştırıyor
Günümüzde teknoloji özellikle de akıllı telefonlar asosyalliğin nedeni olarak gösteriliyor. Sürekli telefonla ilgilenir, yatakta bile kurcalanır hale gelindi. Sadece yalnızken değil arkadaşların yanında, yemekte, dost ile içilen kahvede bile… Bu durum gerçek anlamda bir bağımlılığın işaretidir. Buna akıllı telefon ve teknoloji bağımlılığı denilebilir. Zaman içinde en az alkol-uyuşturucu bağımlılığı kadar tehlikeli boyut alabilir.
Yaydığı dalga boyundaki ışıklar tehlike saçıyor
Akıllı telefonlardan yayılan her dalga boyundaki ışık, görme bozukluklarından dikkat dağınıklığı, uyku bozukluklarından öğrenme güçlüğüne yol açıyor. Ancak asıl tehlike uzun vadedeki uykusuzluğun beyinde nörotoksinler birikmesine yol açmasıdır. Bu durum ise insomnia gibi ciddi uyku problemlerini beraberinde getirir.
Beyinde tümör oluşumu riskini yükseltiyor
Glioma veya menengioma gibi beyin tümörlerinin gelişme ihtimalini arttırdığı bilinen akıllı telefonlar ayrıca yaydığı mavi ışıkların yol açtığı uykusuzluk sebebiyle meme-prostat kanseri riskini yükseltiyor.
Peki, ne yapılmalı?
Akıllı telefonlar tamamen hayattan çıkarılamasa da kullanımı ile ilgili kişisel sınırlama getirilebilir. Sürekli telefona bakmak yerine dikkati diğer işlere vermek tercih edilmelidir. Ayrıca yaydığı dalgaların etkisini minimize etmek için yatak odasında akıllı telefon bulundurulmamalı, telefon görüşmelerinde kulaklık tercih edilmelidir.
Akıllı Telefonlar Aptallaştırıyor mu? yazısı ilk önce Sağlık ve Yaşam üzerinde ortaya çıktı.