Hayvansal kaynaklı besin ve tahıllarda bulunan triptofan adlı aminoasit, uyku ve mutluluğun kaynağı. Yapılan bilimsel araştırmalarda triptofanın yatıştırıcı özelliği ile uykuya geçiş ve kalitesini, mutluluğun kaynağı seratonini arttırdığını ortaya koydu.
Dr. Dyt. Çağatay Demir
Bir aminoasit olan triptofan, uyku düzeniyle ilgili melatonin ve halk arasında mutluluk hormonu olarak bilinen seratoninin yapımında yer alıyor. Ton balığı, peynir, dana eti gibi ağırlıklı olarak hayvansal kaynaklı besinlerle birlikte yulaf ve buğday gibi tahıllar da bulunan triptofan, melatonin aracılığıyla uyku üzerinde etki gösteriyor. Özetle bilim uyku ve mutluluğun kaynağı olarak triptofan diyor…
Triptofan sağlıklı erişkinlerde gün boyu uyku evrelerini ayarlarken, uyanıklık durumunda rahatlatıcı, sakinleştirici etki gösteriyor. ABD’de yapılan bir çalışmada; erkekler 7 gün boyunca triptofandan fakir diyetle beslenip, uykudan 5 saat önce triptofan olmayan amino asit karışımlı içecekler verilmiş. Sonuç olarak REM gecikmesi, toplam uyku süre ve verimliliğinin azaldığı gözlemlenmiş. Sağlıklı bireylere 4 gr triptofan verildiğinde, uyku aşamaları değişmeden uykuya dalma süresinin azaldığı, uyanıklık sırasında alfa ve teta zamanının arttığı saptandı. Ayrıca sağlıklı bireylerde triptofanın gün içinde hipnotik etkisi olduğu, biyolojik saatle uyuşmayan saatlerde uykuya dalmayı kolaylaştırdığı görülmüştür. Erişkinlerde, 7,5 gr triptofanın yavaş dalga uykusunu artırarak yatıştırıcı etki gösterdiği, REM uykusuna daha çabuk dalmayı sağladığı saptanmıştır.
Triptofan uykuya aşamalarını düzenliyor
Triptofanın uyku üzerinde en yararlı etkisi hafif-orta derecede uykusuzluk şikâyeti olan ve uykuya dalışı ortalamadan daha uzun süren sağlıklı kişilerde görüldü. Nitekim orta derecede uykusuzluk şikâyeti olan bireylerde yapılan bir çalışmada, 1 gr triptofanın uykuya başlamada gecikmeyi azalttığı gözlemlendi. Bununla birlikte kronik uykuya dalma sorunu olan bireylerde yapılan bir çalışmada ise 3 gr triptofanın uykuya başlama süresini azalttığı tespit edildi. Çalışmalarda, genel olarak 1-15 gr arası triptofan dozlarının uykuya başlama süresini azalttığı saptandı. Uyku aşamalarının düzenlenmesi 5 gr’ın üzerindeki triptofan dozlarında sağlanabilmektedir.
Triptofandan zengin beslenmek uyku kalitesini arttırıyor
Japonya’da geniş sahada yapılan diğer bir çalışmada, 0-8 yaş arası çocuklarda sabah uyanmada zorluk ve uykuya geç dalma, sabah kahvaltısında düşük triptofan düzeyiyle ilgili olduğu bulunmuş. Triptofanın kahvaltıda tüketilmesi çocukların vücut saati ritmi sağlıklı sürdürmesi, uyku kalitelerinin yükselmesi ve dolaylı yoldan zihinsel sağlıklarının korunması yönünden çok önemlidir. Triptofanın günlük normal diyet kadar azalımı bile orta şiddetli uyku bozukluğu olan hastalarda, uykuya çabuk dalmayı sağlar. Triptofandan zengin beslenme, çocuklarda olduğu gibi orta şiddetli uyku bozukluğu yaşayan kişilerde de uyku kalitesini arttırabilir. Dana eti, yulaf, buğday, yumurta gibi triptofandan zengin yiyeceklerin günlük yeterli miktarda alınmasının uykuya dalmayı kolaylaştırabilir.
Triptofan Uyku ve Mutluluğun Kaynağı yazısı ilk önce Sağlık ve Yaşam üzerinde ortaya çıktı.