Küresel gıda güvenliğiyle ilgili endişelerin arttığı bir zamanda düzenlenen çevrimiçi bölgesel çalıştay, buğday pas hastalıklarının oluşturduğu tehditlere ışık tuttu. Çalıştay, 5 Nisan 2022 tarihinde Bölgesel Tahıl Pas Hastalıkları Araştırma Merkezi tarafından “Orta Asya ve Kafkaslarda buğday pası hastalıklarının izlenmesi ve yönetimi için bölgesel işbirliğinin ve ulusal kapasitelerin güçlendirilmesi (CAC-Rust)” projesi çerçevesinde düzenlendi. Katılımcılar arasında FAO, Uluslararası Kurak Alanlar Tarımsal Araştırma Merkezi (ICARDA), Türkiye Cumhuriyeti Tarım ve Orman Bakanlığı (MAF), Uluslararası Mısır ve Buğday Geliştirme Merkezi (CIMMYT) ve Orta Asya ve Kafkasya’dan ülkelerin temsilcileri yer aldı.
Çalıştay, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Bitki Sağlığı Araştırma Daire Başkanı Suat Kaymak’ın iklim değişikliği ve hastalıklar da dahil olmak üzere buğday üretimini etkileyen çeşitli faktörlere değindiği konuşmasıyla açıldı. FAO Türkiye Temsilci Yardımcısı Ayşegül Selışık, buğday pas hastalıklarıyla mücadele kapasitesi açısından büyük ölçekli çiftlikler ile küçük ölçekli üreticiler arasındaki bazı temel farklılıkların altını çizerek, özellikle küçük ölçekli çiftçiler için bilgi ve kaynaklara erişimin önemini vurguladı. Selışık ayrıca, Orta Asya’daki buğday pas hastalıklarının üstesinden gelmek için FAO-Türkiye Ortaklık Programları (FTPP) aracılığıyla kaynak tahsis eden Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti’ne şükranlarını dile getirdi.
ICARDA ülke temsilcisi Mesut Keser, FAO ve ICARDA arasında bu güne kadar gerçekleşen işbirliğinin sonuçlarından övgüyle bahsederek, bu işbirliğinin etkilerinin Türkiye sınırlarını aştığını kaydetti. CIMMYT Ülke Temsilcisi Abdelfattah Amer Dababat, CIMMYT’nin buğday pas hastalıkları ve diğer hastalıklarla ilgili sorunları ele almak için ulusal ve uluslararası kurumlarla işbirliği yapmaya hazır olduğunu belirtti. FAO Genel Merkezi’nden Teknik Danışman Hafiz Muminjanov, artan talepleri karşılamak üzere buğday üretiminin sürdürülebilir şekilde artırılması için devam eden işbirliği konusunda Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti, CIMMYT ve ICARDA’ya teşekkürlerini iletti ve buğday pas izleme ve kontrolünün önemi konusunda farkındalığı artırmaya çağırdı. Son olarak Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürü Ali Peksüslü, enstitünün çalışmaları hakkında bilgi vererek çalıştaya gösterdikleri ilgiden dolayı katılımcılara teşekkürlerini iletti.
Çalıştayın ikinci bölümünde, CAC-Rust projesinin kapsadığı Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkiye, Türkmenistan ve Özbekistan’da buğday üretimi ve buğday pas hastalıkları araştırmaları ile ilgili son gelişmeler hakkında bilimsel kurumların temsilcileri sunumlar yaptı.
Bu ülkelerdeki çalışmalara genel bakışın ardından, CAC-Rust Projesinin Teknik Sorumlusu Fazıl Düşünceli, projenin beklenen çıktıları, yol haritasını ve öngörülen faaliyetleri özetleyerek proje çerçevesinde bölgesel işbirliği ve bilgi paylaşımı, entegre hastalık yönetimi, hastalık durumunun izlenmesi, dayanıklı çeşit geliştirme ve kapasite geliştirme gibi kilit tematik alanları kapsayan çalışma planına değinen bir sunum yaptı. Bunu takiben Bölgesel Tahıl Pas Araştırma Merkezi koordinatörü ve ICARDA uzmanı Kumarse Nazari merkezin çalışmalarını tanıtıcı bir sunum yaparak, araştırma metodolojileri hakkında bilgi verdi ve pas hastalıklarının önlenmesi ve yönetiminde bilgi paylaşımının, eğitimin, sürekli sörveylerin ve yeni oluşan ırkların izlenmesinin önemini vurguladı.
Çalıştay genel bir tartışma oturumu ve buğday paslarının izlenmesi, numune alma protokolleri ve teknikleri hakkında bir video gösterimi ile sona erdi.
CAC-Rust projesi FAO-Türkiye Ortaklık Programı tarafından desteklenmektedir ve FAO tarafından Türkiye Cumhuriyeti Tarım ve Orman Bakanlığı, ICARDA, CIMMYT ve Uluslararası Kışlık Buğday Geliştirme Programı (IWWIP) ile işbirliği içinde beş yıllık bir süre boyunca yürütülecektir.