Stres ve hayat koşturmacası içinde sosyal, toplumsal, maddi kaynaklı kendimizi güvensiz, tedirgin, belirsizlik içinde hissedebiliriz. Bu da gerginlik, yorgunluk, keyifsizliğe neden olur. Peki, günlük stresle nasıl baş çıkabiliriz?
Naz Güneş Mayadağ
Kişisel Gelişim Uzmanı
Stres; bedenin kasılması, kasların tutulması ve nefes alış verişin değişmesinin sebep olur. Beden ve zihin birçok açıdan birbirine bağlıdır. Bedendeki değişim zihni, zihindeki bedeni etkiler.
Stres zihinde tehlike çanlarını çaldırdığında beden tepki olarak savaş ya da kaç konumuna gelir. Bilinçli zihin stresin küçük-büyük olmasını fark eder ancak bilinçaltı aradaki farkı anlayamaz. Kolayca çözülebilecek veya fazla önemli olmayan konuyu stres anında beden-zihin çok önemli görüp tepki verir.
Beden bir araçtır
Yoga felsefesi ve spiritüel öğretilere göre, insanın yaşadığı stresin en büyük kaynağı; kendini yalnızca bedenden ibaret görmesidir. Ruhun varlığına inanan bütün inanış, öğretilere göre insan ruhu beden değil, bedeni olan bir ruhtur. Beden, içinde bulunduğumuz dünyayı algılamak için ihtiyaç duyulan bir araçtır. Bedenin temel amacı hizmet etmektir. Beden üzerinde kontrole sahip olamadığımızda, bizi yönetmeye başlar, engelleyemediğimiz korku, stres, kaygı, güvende hissedememe durumu ortaya çıkar.
Beden üzerinde kontrol sahibi olabilmek için öncelikle onu gözlemlemek gerekir. Mutlu anlar da bedende neler oluyor? Gerginken, iyi veya kötü bir duygu hissettiğimizde, bunu bedenin neresinde hissediyoruz? Tüm bu soruları sormak bedenin normal ve stresli hali arasındaki farkı çok net anlamamızı sağlar. Bu da meditasyon teknikleriyle bedeni rahatlatmayı kolaylaştırır.
Diğer bir yöntem ise bedende sorunu hissettiğimiz bölgeye doğru nefes göndermektir. Gözlerimizi kapatıp bedende sıkışma veya kasılma duygusunu hissettiğimiz yere doğru nefes aldığımızı, içimize çektiğimiz her nefesin, rahatsızlığı hissettiğimiz bölgeye gittiğini hayal etmek, o bölgeyi rahatlatacaktır.
Beden farkındalığını duyguları fark edebilmeyi sağlar
Bazen hissettiğimiz duygunun farkında olmadan, o duyguya bedenin verdiği tepkiyi fark ederiz. (Stresliyken midenin bulanması, mutsuzken yemek yeme istediğini artması ya da azalması, gerginken boynun tutulması gibi) Bunun sonucunda da duygularımıza da bedenimize de yabancılaşırız. Kendimizi zihinsel ve fiziksel kontrol edemediğimiz bir durumda buluruz. Dolayısıyla beden farkındalığı kazanmak fiziksel rahatsızlık sebebinin aslında vücuttan değil zihinden kaynaklandığını anlamamızı sağlar. Böylelikle sorun çözebilmek için yolu yarılamış oluruz.
Beden araçtır, zihni yönetilebilir, kontrol bizdedir
Bir diğer etkili uygulama; uzanıp bedeni izlemektir. Gözler kapatılır ve ayak parmaklarından başlayıp yavaş yavaş yukarı çıkarak beden izlenir. Vücudun her bir parçası fark edilerek yavaş yavaş başın tepesine kadar gelinir. Kendimize yaptığımız bu fiziksel tarama, zihin ve beden arasındaki farkındalığı arttıracaktır. Tarama yöntemi ile bedeni fark etmek gözlemci olmamızı ve yalnızca bedenden ibaret olmadığımızı anlamamızı sağlayacaktır. Beden yalnızca bize ait bir araçtır, zihni kullanarak yönetilebilir ve kontrol bizim elimizdedir.
‘Bilmek zorundasın ki sen ne bedensin ne de zihin. Sen sadece gözlemcisin.’
-Osho
Günlük Stres Nasıl Yönetilir? yazısı ilk önce Sağlık ve Yaşam Dergisi üzerinde ortaya çıktı.