Türkiye, 2022 yılında 25 milyar dolar gıda ürünleri ihracatına imza atarken, gıda ihracatının zirvesinde 11,4 milyar dolarlık ihracatla hububat bakliyat yağlı tohumlar sektörü oldu. Sektör, Türkiye’nin gıda ihracatının yüzde 46’sını tek başına gerçekleştirdi.
Hububat, bakliyat ve yağlı tohumlar sektörü; üretim ve ihracatta lider olan Gaziantep ve çevresinde yaşanan deprem nedeniyle kısa vadede kayıplar yaşanabileceğini ön görmekle birlikte, yaraların orta vadede sarılacağına ve ihracat hedeflerinde çizdiği rotaya tekrar gireceğine inanıyor.
Anadolu topraklarında 7 coğrafi bölgede yetişen ürünlerden elde edilen undan, bitkisel yağlara, baharatlardan yağlı tohumlara, şekerlemeden bakliyatlara, çikolatalı ürünlerden makarnaya, 10’dan fazla ana grupta yüzlerce gıda ürününü dünyanın dört tarafına ihraç eden hububat bakliyat yağlı tohumlar sektörü dünyanın gıda ambarı konumunda.
Birlik üyelerine 1 milyar dolar teşekkür mektubu
Ege Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Muhammet Öztürk, Egeli hububat bakliyat yağlı tohumlar ihracatçıların 2022 yılında ihracatlarını yüzde 47’lik artışla 682 milyon dolardan 1 milyar doların üzerine taşıdıklarını, Ege İhracatçı Birlikleri çatısı altında 1 milyar dolar barajını aşan 6. ihracatçı birliği olmayı başardıklarını dile getirdi.
Tarihi başarıya katkı sağlayan birlik üyelerine teşekkür mekbutu gönderen Öztürk, teşekkür mektubunda; “EHBYİB olarak 10 yıl önce 280 milyon dolar ihracat gerçekleştirirken, 2022 yılına geldiğimizde ihracatımızı 10 yılda yaklaşık 4 kat artırarak 1 milyar dolar seviyesine çıkarmış olmanın sevincini ve gururunu yaşamaktayız. Sektörümüzün bu üstün ihracat başarısına katkı sağlayan siz değerli üyelerimiz ve sektör paydaşlarımız sayesinde ulaştığımız 1 milyar dolarlık ihracat hacmini önümüzdeki dönemlerde de artırmak ve yeni rekorlar kırmak için var gücümüzle çalışmaya, üretmeye ve ihracat yapmaya devam edeceğiz. Büyük özveri ile ihracat hedeflerimizi gerçekleştirme yolunda göstermiş olduğunuz başarılarınızdan dolayı tebrik eder, Türkiye’nin üretim ve ihracatına bu sayede geleceğine sağladığınız katkı ve değer için şahsım ve Yönetim Kurulum adına teşekkürlerimi sunarım” görüşlerine yer verdi.
Dünya’da gıda talebi artıyor ihracatımızda artacak
Dünya nüfusunun 8 milyara dayandığı, 2030 yılında 8,5 milyara ulaşmasının beklendiğine işaret eden Öztürk, “Dünya’da tarım arazilerini kaybediyoruz, küresel iklim değişikliği üretimi olumsuz etkiliyor. Dünya Gıda Örgütü verilerine görü insanlık olarak bu hızla tüketmeye devam ettiğimiz takdirde bize 1,7 dünya gerekiyor. Henüz dünya dışında yaşabileceğimiz bir gezegende bulamadık. Bu şartlarda doğanın dengesini ve tarım yapılabilir arazilerimizi koruyarak, gıda üretimindeki kayıpları önleyerek, Araştırma ve Geliştirme çalışmalarına yoğunlaşarak birim alandan daha fazla ve sağlıklı ürün alabileceğimiz bir zemini oluşturmamız gerekiyor. Doğru adımlar attığımız takdirde dünyada gıdaya talep zaten artıyor, bizim ihracatımızı artırmamamız için bir neden yok. 2030 yılında Ege Bölgesi’nden 2 milyar dolar ihracat yapabileceğimize inanıyoruz” şeklinde konuştu.
Anadolu ve Mezopotamya toprakları yaralarını kısa sürede saracak güce sahip
Hububat, bakliyat yağlı tohumlar sektörünün ürün gamındaki pek çok ürünün yoğun olarak üretildiği ve ihracatının yapıldığı topraklar 6 Şubat’ta yaşanan deprem nedeniyle zor bir dönemden geçiyor. Bu süreçte o bölgelerdeki üretim ve ihracatta 2023 yılında kısmi bir düşüş yaşanabileceğini aktaran EHBYİB Başkanı Muhammet Öztürk sözlerini şöyle sürdürdü; “İnsanlığın sıfır noktası olan Anadolu ve Mezopotamya toprakları, tarım üretimininde başladığı ve binlerce yıldır insanlığı besleyen topraklar. 2023 yılında sektörümüzün 11,4 milyar dolarlık ihracatının yüzde 38’ini bu kadim coğrafya gerçekleştirdi. Yaşadığımız deprem sonrasında Hükümetimizin aldığı tedbirler, bu topraklardaki üretken insanlarımız sayesinde bu topraklardaki üretimin kısa sürede rayına gireceğine inanıyoruz, yaşanabilecek lokal üretim düşüşlerini 2024 yılında aşacağımız inancındayız. 17 Şubat 2023 tarihli Resmi Gazete’de yer alan 2022 Yılında Yapılacak Tarımsal Destekler ve 2023 Yılında Uygulanacak Sertifikalı Tohum Kullanım Desteğine İlişkin Kararda Değişiklik yapılmasına Dair Karar ile 6/2/2023 tarihinde meydana gelen depremler nedeniyle zarar gören ve afet bölgesi ilan edilen illerde Çiftçi Kayıt Sistemine kayıtlı çiftçiler için 2022 üretim yılı mazot ve gübre destekleme ödemeleri nakdi olarak yapılacak olması, ayrıca, Havza Bazlı Fark Ödemelerinde kütlü pamuk için 110 kr/kg olan destek oranının 160 kr/kg’a, Yağlık Ayçiçeği için 50 kr/kg olan destek miktarı 70 kr/kg’a çıkarılmasını doğru buluyoruz.”
TURQUALİTY Projesi ABD pazarında başarıyı getirdi
Ege İhracatçı Birlikleri’nin Türkiye’nin gıda ihracatında lider konumda olduğunu hatırlatan Ege Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Muhammet Öztürk, “Liderliğimizi sürdürmek için EİB bünyesindeki 6 Gıda Birliğimizle birlikte fuarlar, sektörel ticaret heyetleri, alım heyetleri, URGE ve TURQUALİTY projeleri sürdürüyoruz. ABD pazarında Ticaret Bakanlığı desteğiyle yürüttüğümüz Turkish Tastes Turquality projemiz ile çok başarılı işlere imza attık. Projemizde tanıttığımız gıda ürünlerinde 4 yıllık dönemde ABD’ye yaptığımız ihracatta 700 milyon dolardan 1 milyar doların üzerine çıktık. Bu başarı tablosunda sürdürdüğümüz projelerin itici gücü oldu. 2023 yılında üyelerimizin kümelenerek kurumsallaşma ve ihracat yetkinliklerini artırmaları için URGE Projesini başlatıyoruz” diye konuştu.
Hububat ve bitkisel yağlar ihracatı domine etti
Geniş bir ürün gamına sahip olan hububat bakliyat yağlı tohumlar sektörünün 2022 yılında gerçekleştirdiği 11,4 milyar dolarlık ihracatta, hububat ürünlerinin 2,6 milyar dolarlık, hayvansal ve bitkisel yağların 2 milyar dolarlık ihracatla sektörün ihracatını domine ettiğini ifade eden Öztürk diğer ürün gruplarının katkılarını ise şöyle özetledi; “Değirmencilik ürünleri 1,8 milyar dolarlık ihracat yaptı. 1 milyar dolarlık şeker ve şeker mamulleri ve 905 milyon dolarlık kakaolu ürünler ihracatıyla dünyanın ağzını tatlandırdık. İhracatımızın 896 milyon dolarını gıda müstahzarları oluşturdu.”
216 ülke ve gümrüklü bölgeye ihracat yapıldı
Türkiye, 2022 yılında 216 ülke ve gümrüklü bölgeye hububat bakliyat ve yağlı tohumlar ihracatı yaparken, listenin zirvesinde 2,3 milyar dolarlık ihracatla Irak yer aldı. Sektörün Irak’a ihracatı 2021 yılına göre yüzde 43 artış gösterdi.
EHBYİB’nin ABD pazarında sürdürdüğü TURQUALİTY Projesinin de desteğiyle ABD’ye yapılan hububat bakliyat yağlı tohumlar ihracatı yüzde 28 artışla 708 milyon dolar oldu ve ABD en çok ihracat yapılan ikinci ülke oldu.
Sektör ihracatında Suriye 562 milyon dolarla üçüncü, Libya 365 milyon dolarla dördüncü ve Yemen 322 milyon dolarla beşinci ülke olarak sıralandı.
Egeli ihracatçılar Kuzey Afrika’da destan yazdı
Ege Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği’nin 2022 yılı ihracatı ülkeler bazında incelendiğinde; Kuzey Afrika pazarında destan yazdıkları ortaya çıktı.
EHBYİB üyelerinin ihracat yaptığı 153 ülke ve gümrüklü bölge listesinde; Libya 119 milyon dolarlık ihracatla zirveye otururken, Egeli ihracatçılar, Libya’ya yaptıkları hububat bakliyat yağlı tohumlar ihracatını 2022 yılında yüzde 88 artırma başarısı gösterdi.
Libya’yı yüzde 43’lük ihracat artış hızı ve 113 milyon dolarlık ihracat performansıyla Cezayir takip etti. Zirvenin üçüncü basamağının sahibi yüzde 156’lık rekor ihracat artışı ve 86 milyon dolarlık ihracatla bir başka Kuzey Afrika ülkesi Tunus izledi.
Türkiye’nin üretim ve ihracatında dünya lideri olduğu beyaz haşhaşın en büyük alıcısı Hindistan 2022 yılında 86 milyon dolarlık beyaz haşhaş talebiyle EHBYİB üyelerinin en çok ihracat yaptığı dördüncü ülke oldu. Listenin beşinci basamağında 60 milyon dolarlık taleple Mısır yer aldı. Mısır yüzde 560’lık talep artışıyla dikkatleri çekti.
Ege’den yapılan her 100 dolarlık ihracatın 58 dolarını bitkisel yağ sektörü yaptı
Ege Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği’nin 2022 yılı ihracat karnesini sektörler bazında da açıklayan Başkan Öztürk, “Birliğimizin 2022 yılındaki ihracatına en büyük katkıyı yüzde 51 artışla 580 milyon dolarlık tutarla bitkisel yağ ihracatçılarımız yaptı. Başka bir ifadeyle 2022 yılında yaptığımız her 100 dolarlık ihracatın 58 dolarını bitkisel yağ ihracatçılarımız gerçekleştirdi. Küspeler ve Hayvansal Yem ihracatımız yüzde 67 artışla 123 milyon dolar, yağlı tohumlar ihracatımız yüzde 140 artışla 98 milyon dolar, çikolata şekerleme ihracatımız yüzde 3 artışla 48 milyon dolar ve gıda müstahzarları ise yüzde 25 artışla 41milyon dolar ihracata tekabül etti.” diye konuştu.
Öztürk; “2023 yılına da parlak bir giriş yaptık”
Hububat, bakliyat ve yağlı tohumlar sektörü olarak 2023 yılına da parlak bir giriş yaptıklarının altını çizen Başkan Öztürk sözlerini şöyle sürdürdü; “Ocak ayında sektörümüzün Türkiye genelindeki ihracatı yüzde 19,3’lük artışla 829 milyon dolardan 989 milyon dolara çıktı. Birliğimizden yaptığımız ihracatta yüzde 20’lik artışla 63 milyon dolardan 76 milyon dolara ilerledi. Türkiye genelinde Irak 164 milyon dolarlık ihracatla sektörümüzde zirvedeki yerini korurken, Rusya Federasyonu’na ihracatımız yüzde 161’lik artışla 17 milyon dolardan 44 milyon dolara çıktı. Rusya Federasyonu 2023 yılında sektörümüzün güçleneceği pazarlardan biri olacağı izlenimi veriyor. Bu izlenimizi EHBYİB istatistikleri de destekliyor. 2023 yılı Ocak ayında Ege Bölgesi’nden en çok ihracat yaptığımız ülke yüzde 1.488’lik artışla ve 9 milyon dolarlık tutarla Rusya Federasyonu oldu. Rusya’yı 7 milyon dolarlık ihracatla Cezayir izledi. Cibuti ve Libya 5’er milyon dolarlık ihracatla Cezayir’in arkasından sıralanırken, Almanya yüzde 210’luk artışla ve 4 milyon dolarlık ihracatla ilk 5 ülke arasında kendine yer buldu.”