Ebeveynlerin deprem kavramını hatalı anlatımı çocukta yoğun kaygı ve strese sebep olabilir. Ölüm ve diğer doğal afetlerde olduğu gibi deprem ile ilgili açıklama yaparken çocuğun gelişimsel özellikleri ve yaşı mutlaka dikkate alınmalıdır.
Uzman Psikolog Ezgi Dokuzlu
Depremden etkilenen afetzede çocuklarla iletişimde çok dikkat edilmesi gerekir. Acıma, suçlama, ölüm, yaralanma gibi konuları gündemde tutmamaya özen gösterilmelidir.
Depremden doğrudan etkilenmeyen çocukların konuyu yalnızca genel hatlarıyla bilmesi gerekir. Afete maruz kalan çocukların güvende olduklarını bilmeleri ve yaşadıkları durum sonrasında destek alabileceklerini bilmeleri gerekir. Ailelerini kaybeden çocukların yakınlarının, akrabalarının, tanıdık kişilerin yanlarında bulunmaları güvende hissetmelerini sağlar.
Konu çocuğa basit, açık ve net bir şekilde açıklanmalı
Çocuklar sıklıkla “Neden?” sorusunu sorabilir. Konu çocuğa olabildiğince basit, net ve açık bir şekilde anlatılmalı. Konuyu gerekmedikçe detaylandırmamaya özen göstermelidir. Çocuklara asla yalan söylenmemeli, anlatılması güç konularda genel, basit dille, anlaşılır biçimde açıklama yapılmalıdır.
Çocukların yaşanan olayı anlamaları zaman alabilir
Çocukların soyut düşünme becerilerinin tam olarak gelişmemiş olabileceğini, bu nedenle çocuğa konunun somut örnekler vererek açıklanması gerekir.
Belki de çocukların birçoğu daha önce depremi deneyimlememişti. Yabancı oldukları bu duruma anlam verememeleri ve hiç tanışmadıkları bu durumun hayatlarına, yaşadıkları çevreye, ailelerine, evlerine zarar vermesi ise ciddi travmalarla mücadele etmeleri anlamına gelir. Yaşadıkları bu olayı tam anlamıyla anlamaları zaman alacaktır. Sabırlı ve şefkatli bir tutumda olmalısınız.
Çocuklara güvende oldukları anlatılmalı
Konuşma sonunda sizden duymak istedikleri şey güvende olup olmadıklarını öğrenmektir. Ailesini kaybeden çocuklar ise ebeveynlerinin nerede olduğunu, ne zaman geleceğini, korktuklarını söyleyeceklerdir. Israrlı, şiddetli ağlamaları, öfkeleri, yoğun kaygı ve korkuları olabilir. Mümkün olduğunca sabırla güvende olduğunu, tehlikenin devam etmediğini, yanında olduğunuzu ve onu bırakmayacağınızı anlatın. Depremin tahmin edilebilir olmadığını mutlaka açıklamalısınız. Nasıl şimşek aniden çakıyorsa ve bazen ürkütüyorsa doğada bu tarz olayların da aniden olmasının olağan olduğunu fakat biz insanların bu olaylar öncesinde önlemler alarak korunabildiğimizi bilmeleri gerekir.
Deprem Çocuklara Nasıl Anlatılmalı? yazısı ilk önce Sağlık ve Yaşam Dergisi üzerinde ortaya çıktı.