Günümüzde satış amaçlı üretilen gıda maddelerinin neredeyse tamamı, koruyucu ambalajların içinde tüketicinin karşısına çıkıyor. Yasa ve yükümlülüklerle tarif edilen bu ambalajlar, gıda maddelerine herhangi bir zarar vermeyecek biçimde güvenli ve toksik olmayan malzemelerden oluşuyor. Son olarak Türkiye Gıda Sanayii İşverenleri Sendikası (TÜGİS), güvenli gıdaların ambalajlanması konusunu masaya yatırdı. Bu kapsamda TÜGİS Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Nevzat Artık, tüketicinin tam olarak gıda ambalajına neden ihtiyacı olduğuna yönelik olarak akıllardaki soru işaretlerini gideren açıklamalarda bulundu.
Ambalaj, gıdanın zararlı dönüşümünü engelliyor
Prof. Dr. Artık, üretilip işlenilen gıdanın mağazalara ve nihayetinde tüketicilerin evlerine taşınmadan önce uygun şekilde ambalajlanması gerektiğini ifade ederek; “Gıdanın, üretim ve ambalajlama tesislerinden uzakta olan satış bölgelerine gelene kadar, tüketilemez hale dönüşmemesi gerekiyor. Bu da Türk Gıda Kodeksi’ne uygun bir ambalajlama ile mümkün. Böylelikle gıda; oksijen, ışık, nem gibi dış etkenlere ve bakterilere karşı korunuyor. İçeriğinin bozulmaması sağlanarak zararlı reaksiyonların ambalajla önüne geçiliyor. Böylelikle gıda, daha uzun raf ömrü ile taze ve uzun süre kullanıma uygun kalabiliyor” dedi.
“Tüketici düzgün gıda ambalajını önemsiyor”
Prof Dr. Nevzat Artık, tüketicilerin gıda seçerken de satın alacakları ürünlerin sağlıklı, hijyenik şartlarda üretilmiş ve düzgün paketlenmiş olmasını tercih ettiğini ifade etti. Artık, “Gıda ambalajı, gıdayı sadece dış darbelere karşı korumakla kalmaz, aynı zamanda ürünlerin ezilmemesini, düzleşmemesini ve delinmemesini de sağlar. Gıda ürünleri, nihai varış noktalarına ulaşmadan önce birçok prosedürden geçer. Uygun paketleme olmadan nakliye veya depolama sırasında formlarını veya dokularını kaybedebilirler. Örneğin kremalı unlu mamuller dik durmalı, et sıvısı dışarı sızmamalı, meyveler basınç altında yassılaşmamalı. Bu gibi faktörler de ambalajın önemini bir kez daha ortaya koyuyor. Dolayısıyla ambalaj, çok çeşitli gıdaların tüketiciler tarafından tercih edilmesinde önemli bir parametre olarak karşımıza çıkıyor” dedi.
Üretimden tüketime kadar gıdayı koruyor
TÜGİS Yönetim Kurulu Başkanı Kaan Sidar, güvenli gıda ambalajlarını en yalın haliyle “ürünü koruyan, taşıyan, güvenli şartlarda depolanmasını sağlayan ve tüketiciye bilgi veren” şeklinde özetledi. Sidar konuyla ilgili yaptığı açıklamalarda; “Güvenli gıda kapsamında öncelikle kavramları doğru tanımlamamız gerekiyor. Ambalaj; ürünü dış etkilerden koruyan ve tüketiciye içindeki mal hakkında bilgi veren kaplamalardır. Gıdadaki ambalajlama ise gıdaların dış etkilerden korunması adına; üretimden tüketime kadar geçen sürede gıdaların niteliklerinin değişmemesini kısmen veya tamamen önlemek için gerekli olan bir işlem. Bu işlem zevk ve şekil bakımından alıcının ilgisini de çekebilme özelliği taşıyan maddelerle gıdayı sargılamaktan ibaret. Ambalajı tüketicilere kolaylık ve ulaşılabilirlik sağlayan, kolay saklama ve taşıma olanağı sunan, işletmelerin de kural ve düzenlemeleri uygulamasına yardımcı olan prosesin sonucu olarak görmeliyiz” ifadelerini kullandı.
Gıda ambalajının işlevi nedir?
TÜGİS tarafından yapılan açıklamada doğru ve güvenli ambalaj uygulamalarını tercih etmek için öncelikle ambalaj ve paketlemenin işlevlerinin net olarak ortaya konması gerekiyor. Bu kapsamda ambalajlamanın temel amaç ve fonksiyonları arasında şu başlıklar öne çıkıyor:
– Fiziksel koruma: Ambalajlanan gıdaların, darbe, basınç, sıcaklık ve hava koşulları gibi dış etkenlerden koruması sağlanıyor.
– Bariyer oluşturma: Ambalaj; oksijen, su, buhar, toz vb. etkilerden korunma için bariyer işlevi görüyor. Bazı paketler ise raf ömrünü uzatmak için oksijen emici ya da nem kurutucular barındırarak, “kontrollü atmosfer” yaratabiliyor.
– Bir araya getirme: Gıda ürünlerinin daha kolay taşınabilmesi için küçük paketlerin daha büyük bir paket altında birleştirilmesi ve toz-sıvı-granüllü gıdaların bir arada tutulması, ambalajla sağlanıyor.
– Bilgi transferi: Gıda ürününün nasıl tüketileceği, hangi şartlar altında taşınacağı, geri dönüşüm standartları, üretim, son kullanma tarihi ve içeriği paket üzerinde yer alıyor. Bu etiket, ambalajın kimliğini oluşturuyor.
– Pazarlama: Birçok üretici ürününün hedef kitleye ulaşabilmesi için rakiplerden ayrılan ve markayla özdeşleşen ambalaj tasarımlarına yöneliyor.
– Güvenlik: Ürünün herhangi bir şekilde açılıp açılmadığı, orijinallik garantisi, geriye dönük üretimi ve tedarik zinciri, ambalaj üzerinden takip edilebiliyor.
– Porsiyon kontrolü: Ambalaj ve paketleme sayesinde ürünün ağırlığı, boyu ve porsiyonu hususunda bir standart sağlanabiliyor.