Ortopedik sorunlardan kalça ağrısı 18-60 yaş arası genç-erişkin nüfusun hayat kalitesini etkileyen önemli bir sorundur. Yaşa göre farklı nedenlerle ortaya çıkabilen kalça ağrıları özellikle bilinçsizce yapılan spora bağlı gelişebilir.
Doç. Dr. Budak Akman
Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı
Bilinçsiz yapılan spor kalça ağrıları ve o bölgede bazı sorunlara yol açabilir. Genç-yaşlı kişilerde kalça ve çevresi ağrılarının nedenleri bulunması zordur. İyi ve kapsamlı uzman muayenesi şarttır.
Ağrılar kalça eklemi, kemik, kalça çevresindeki kas ve tendonlardan kaynaklanabilir. Ya da kalça eklemini direkt ilgilendirmeyen ama bel bölgesinden yansıyan ağrı olabilir. Bununla birlikte idrar yolları, kadınlarda jinekolojik problemler de kalça çevresinde ağrı yaratabilir. Bu nedenle ağrıyı değerlendirmek için öncelikle travmatik mi yoksa travmadan bağımsız bir ağrı mı sorusunun yanıtı araştırılmalıdır.
Spor ve aktiviteyle ilgili ağrılar ön planda
Genç, çocuk ve yaşlılarda görülen kalça ağrılarının farklılık gösterebilir. Genç popülasyonda yapılan birçok çalışmada kalça ağrısı ile başvuran hastalarda ilk sırada Femoraasetabuler impingement adı verilen kalça sıkışma hastalığı ve kas-tendon zorlanmaları gözleniyor.
60 yaş üzeri kişilerde ise kalça ağrısının sebeplerine bakıldığında gençlerden farklı olarak osteoartrit yani kireçlenme ilk sırada yer alır. Tabi ki kas-tendon, yansıyan ağrılar da görülebilir. Artroz dünya genelinde sakatlık bırakan hastalıklar arasında dördüncü sırada yer alan önemli sorundur. Dünyada yıllık 240 milyon Amerika Birleşik Devletleri’nde ise 32 milyon kişinin sorunu olduğu bildirilmektedir.
Ağrı hareketle artıyorsa
Kalçanın ön bölgesinde yer alan ve hareketle birlikte artış gösteren ağrı ortopedik nedenlerden kaynaklıdır. Ancak ortopedik sorunlarda tablo ilerlediyse istirahat sırasında da ağrı devam edebilir.
Kalçanın arka tarafındaki ağrılar
Kalça ekleminden kaynaklı sorunlar kalçanın ön kısmında ağrı yapabilir. Bu durumda kalçanın yanı ve arkasında ağrı gözlemlenir. Kalçanın arka tarafındaki ağrılar daha çok bel kaynaklıdır.
C bulgusu (C sign) tablosunda hasta eliyle C şeklini yapıp ön ve yana doğru bir yer gösterir. Bu bölge büyük olasılıkla kalçadan kaynaklanır. Daha çok yan arka veya tamamen arka bölgedeyse yansıyan ağrıdan dolayı bel sorunları, fıtık, romatizmaya bağlı patolojilerde kalça çevresinde ağrı yaratabilir.
Kötü huylu hastalıkların da belirtisi olabilir
Çok nadir olmakla birlikte bazı kötü huylu hastalıkların da belirtisi olabilir. İlk değerlendirme sonrası tanıyı büyük oranda yaklaşılır. Ancak kesin tanı için ek tanı yöntemlerini mutlaka istenir. Özellikle gençlerde röntgen ile birlikte mutlaka MR gerekir.
Kalça artoskopisini çok sık kullanılır
Gençlerde kalça sıkışma hastalığı, kıkırdak sorunları, labrum yırtıkları tablosunda cerrahi tedaviler ile başarılı sonuçlar alınır. Burada da açık minimal invaziv yöntem olan kalça artroskopisini günümüzde çok sık kullanılır. Artık dünyada da altın standart haline geldi. Kalça artroskopisi her yaşta yapılabilir ama tabi ki kalça ekleminde bozukluk ilerlediği osteoartrit geliştiği zaman çok fazla da işe yaramaz. Daha çok genç hasta ve bu olayların ilk evresinde başvurulan yöntemdir. Genç ve sporcu, kalça yaralanması- labrum yırtıkları ve kalça sıkışması ameliyatlarından sonra spora dönülebilir. Belli bir iyileşme sonrası aktivitelerine kaldıkları yerden devam edebilir.
Tedavi ile hayat kalitesi yükseltilebilir
Tedavi edilmediği taktirde hasta için bir süre sonra kalça kireçlenmesi kaçınılmaz olacaktır. Öncelikle sosyal medya üzerinden görülen hareketlerle bilinçsizce spor yapılmamalıdır.
Sporla birlikte ya da hareketlerin hızını artırdıkları zaman ağrı varsa ‘bir daha spora gideyim, ağrılarım geçer’ diye düşünüp üstüne gidilmemelidir. Çünkü ağrı kronikleşebilir, basit bir tedaviyle geçebilecekken daha kompleks hale gelebilir. O yüzden sporla ilgili yaralanma, zorlanma özellikle o bölgede şişlik, morarma gibi bulgu oluştuğunda hemen ortopedi uzmanına başvurulmalıdır. İleri yaş kalça kireçlenmesi hastaları yaşamlarına ağrı ile devam etmek zorunda değildir. Günümüzdeki tedavi şekilleriyle hayat kalitelerini yükseltip, ağrıları azaltıp konforlu şekilde yaşamlarına devam edebilir.
Kalça Neden Ağrır? yazısı ilk önce SağlıkveYaşamDergisi üzerinde ortaya çıktı.