Osteoporozun dünya genelinde yaklaşık 200 milyon kadını etkilediği düşünülmektedir. Çoğunlukla belirti vermeden kırık ile ortaya çıkan hastalık önlenebilir-tedavi edilebilir. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli unsurlarından biri devamlılık-düzenli takiptir.
Dr. Merve Yıldız
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Uzmanı
Osteoporoz kemik kütlesinde azalma ve kemik doku mikromimarisinde bozulma ile seyreden sinsi hastalıktır. Çoğunlukla belirti vermeksizin kırık ile ortaya çıkar. Osteoporoza bağlı oluşan kırıkların yüzde 70’inden fazlası kadınlarda gözlenir.
Osteoporoz tedavi edilebilir
Osteoporoz önlenebilir-tedavi edilebilir hastalıktır. Kırık riski artmış hastaların küçük bir kısmı tarama ile değerlendirilip tedavi edilir. Osteoporozun dünya genelinde yaklaşık 200 milyon kadını etkilediği düşünülmektedir. 75 yaş üzerindeki kadınların yaklaşık yarısında mevcuttur. Menopoz sonrası kadınların yaklaşık yüzde 20’sinde ise osteoporoza bağlı omurga kırığı gözlenmiştir. İlerleyen yaşlarda gelişen kalça kırıklarının sebebi çoğunlukla osteoporoz olup, kalça kırığı sonrası hayat kalitesinde önemli ölçüde azalma ve mortalite artışı bildirilmiştir.
Kemik kütlesinin kaybı önlenebilir
Osteoporoz semptom vermeden ilerleyebildiğinden çoğunlukla kırık sonrası tanı alır. Riskli popülasyonlarda taramaların yapılması, hastalığın önlenmesi ve tedavi edilmesi açısından çok önemlidir. Osteoporoza spesifik olarak geliştirilmiş tedaviler sayesinde kemik kütlesinin kaybını önlemek hatta telafi etmek çoğu zaman mümkündür.
Kimlere osteoporoz taraması yapılmalıdır?
- Tüm postmenopozal kadınlar
- Perimenopozal ve postmenopozal kadınlardan;
- Düşük beden kitle indeksi ( BMI< 29 kg/m2)
- Uzun süreli sistemik steroid kullanımı (> 3 ay)
- Ailede osteoporoza bağlı kırık öyküsü
- Erken menopoz
- Aktif sigara içiciliği
- Aşırı alkol kullanımı
- >4cm açıklanamayan boy kısalması
- 70 yaş üzerindekilerin tümünde, 50-69 yaş arasında risk faktörü olan erkekler
Kemik mineral yoğunluğu ölçülerek yapılır
Osteoporoz taraması sıklıkla kemik mineral yoğunluğu ölçülerek yapılır. Bu test düşük doz radyasyon içeren bir X-Ray olarak tarif edilebilir ve direkt grafi gibi çekim yapılan hızlı bir süreçtir. Sonrasında kemik mineral yoğunluğu değerleri doktor tarafından yorumlanır. Kemik kütlenin durumuna göre takip, vitamin mineral replasmanı, osteoporoza spesifik ilaç tedavisi seçeneklerinden biri veya kombinasyonu ile ilerlenebilir.
Devamlılık ve düzenli takip çok önemli
Osteoporoz tedavisinde en önemli-dikkat edilmesi gereken unsurlarından biri devamlılık-düzenli takiptir. Kriterlerden en az birini karşılayan kişi osteoporoz açısından değerlendirilmeli ve fiziksel tıp-rehabilitasyon uzmanına başvurmalıdır.
Osteoporoz gelişimini önlemek için birkaç basit öneri
- Hareket edin, özellikle ağırlık antrenmanları, direnç egzersizlerinin bu konuda oldukça etkili olduğu gösterilmiş,
- Kalsiyumdan zengin, dengeli beslenme şekliniz olmasına özen gösterin,
- Sigarayı bırakın,
- Alkol tüketimini azaltın,
- D vitamini ölçümünü yaptırın, eksiklik varsa tamamlanması için tedavi alın ve güneşten bol bol faydalanın
- Taramalarınızı düzenli olarak yaptırmayı ihmal etmeyin.
Osteoporozu Engelleyen Öneriler yazısı ilk önce SağlıkveYaşamDergisi üzerinde ortaya çıktı.