Yapılan araştırmalarda, grip başlangıcından 3 gün sonra ile 3 ay arasında kalp krizi geçirme riskinin 5 kat fazla olduğu görüldü. Kalp ve damar hastalıklarına bağlı ölümlerde, özellikle soğuk kış aylarında belirgin bir artış yaşanıyor. Önlem olarak ne yapmak gerekiyor?
Prof. Dr. Hayati Deniz
Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı
Gribal enfeksiyonlar döneminde kalp krizine karşı dikkatli olmak gerekir. Hastalık; öksürük, yüksek ateş, eklem ağrıları, iştahsızlık, bulantı, kusma, ishal vb. belirtilerle ortaya çıkabilir. Gribal enfeksiyonlar bazen çok ciddi tablolara neden olsa da çoğu zaman günlük hayatı 3-4 gün ile 10 güne kadar etkileyebilir.
Dünyada hastalık nedeniyle gerçekleşen ölümlerin ilk sıradaki sorumlusu kalp ve damar hastalıklarıdır. Özellikle soğuk kış aylarında belirgin bir artış görülür. Bu soğuğun damarlarda yaptığı büzüşmesiyle daralmış damarları etkilemesine bağlı olabileceği gibi, griple artan vücuttaki iltihabi durumun kalp damarlarında da belirgin hale gelmesi ve kalp krizini tetiklemesi sonucunda da olabilir.
Risk 5 kat artıyor!
Yapılan araştırmalarda, grip başlangıcından 3 gün sonra ile 3 ay arasında kalp krizi geçirme riskinde 5 kat artış görülmüştür. Yüksek tansiyon, şeker hastalarında ve sigara içen kişilerde kalp krizi riski daha yüksektir. Bu kişilerde risk, grip durumunda daha da artar. Grip nedeniyle gerçekleşen ölümlerin büyük bölümü kalp damar hastalıklarına bağlı olduğundan, özellikle 60 yaş üstü ve bilinen kalp hastalığı olan kişiler çok dikkatli takip edilmelidir.
Gribin kalp krizi ve inme gibi kalp damar hastalıklarının artısında nasıl rol oynadığına ilişkin farklı teoriler vardır. Grip enfeksiyonunun vücutta yarattığı iltihabi durumun, damarların iç duvarını döşeyen örtüyü bozduğu ve bunun yırtılması sonucu pıhtılaşmanın kolaylaşmasıyla damarın tıkandığı düşünülür. Diğer bir düşünce ise, grip virüsüne karşı vücudun bağışıklık sisteminin çıkardığı koruyucu maddelerin damar iç duvarına zarar verdiğidir.
Basit görünen grip gibi hastalıklar, hangi türü olursa olsun vücutta iltihabi reaksiyonun artmasına yol açar. Grip virüsüne karşı verilen savaşta şu an için kullanılan silahlardan başka alternatif yok. Uyarılar dikkate alınıp, grip aşısı olunduğunda sadece gripten değil kalp ve damarlara vereceği zarardan da korunma şansı oluşur. Hastalar sıklıkla, “Aşı da bir virüs. Bu da kalp krizine yol açmaz mı?” diye sorabilir. Ancak yapılan araştırmalar göstermiştir ki, aşı sonrası kalp krizi sıklığında artış olmamıştır. Bunun yanında ciddi yan etki de gözlenmemiştir. Kalp hastalarının bu dönemlerde kendilerini korumaları ve aşılarını olması gerektiği unutulmamalıdır.
Zatürre ve grip aşısı önemli
En önemlisi kalp hastası kişilerin bu dönemlerde grip ve zatürre aşısını önerilir. Grip aşısı her yıl yapılır. Sağlık Bakanlığı da tanımladı ve eczanelerde bulunuyor. Zatürre aşısı da 5 yılda bir yapılır. Koronavirüs, grip ya da kronik hastalık geçirildiğinde sıklıkla zatürreye yakalanma riski artar. Zatürre geçirildiğinde hastanede yatış-ölüm oranları çok artıyor. Bu açıdan zatürre aşısı önemsenmelidir. Riskli grupta bulunan hastalar, grip ve zatürre aşılarını olduğunda hastaneye yatış ve ölüm oranları, aşı olmayanlara göre çok daha düşük oluyor. Bazı hastalar aşılara karşı önyargılı davranıp aşı yaptırmaktan imtina edebilir. Grip aşısı olunduğunda tamamen engellenmez ama yakalanma durumunda hafif geçirilmesi sağlanır.
Kimler aşı olmalı?
1- Kalp yetmezliği ve koroner arter hastalığı mevcut kalp hastaları
2- Kalp kapak hastaları
3- Ameliyat olmuş kalp hastaları
4- Doğumsal kalp hastaları
5- Sağlıklı çocuklara aşı yapılması gerekmez. Kreş ve çocuk yuvalarında risk varsa toplu aşı yapılabilir. Yoksa yapılmasına gerek yoktur.
6- Bağışıklık sistemi güçlü olmayan, erken doğan, düşük ya da aşırı tartılı çocuklara, kalıcı bir hastalık ya da bozukluğu olanlara, özellikle de doğumsal ve sonradan oluşan kalp hastalığı ve kalp anomalisi olan, 6 ay-5 yaş arasındaki çocuklara aşı önerilir. Bu çocuklarda üst solunum yolu hastalıkları sık görülür.
7- Dünya ve ülkemizde, 5 yaş altı ölümlerde ikinci neden solunum hastalıklarıdır. Bu çocukların çevresindekilere de aşı önerilir. Örnek; Anne, baba, bebeğe bakanlara…
8- Kanser hastalarına aşı önerilmektedir. Bunun yanı sıra kalp hastalıkları, şeker hastalığı, böbrek hastalığı olanlar risk altında ise aşı önerilir.
Gripten Sonra Kalbe Dikkat yazısı ilk önce SağlıkveYaşamDergisi üzerinde ortaya çıktı.