Yeni yıl için koyulan hedeflerin yılın sonunda yüzde 80’inin başarısız olduğunu biliyor musunuz? Uzmanlar bunun sebebini karar alma yöntemleri ile zihnin işleyişinin uyumlu olmamasına bağlıyor. Hayatı hedef çöplüğüne dönüştürmeden kararları gerçekleştirmenin yolu aslında bazı basit noktalarda saklı.
Dr. Duygu Taşfiliz
Psikolog
Bireyler hayatını değiştirmek, hedeflerini gerçekleştirmek için çoğunlukla dönüm noktası tercih eder. Yeni bir yılın başlangıcı da en popüler zamansal dönüm noktalarından biridir. Yeni yılın yarattığı, yeni bir başlangıç hissi, insanların hedeflerine odaklanma ve yaşamlarında olumlu değişiklikler yapma isteklerini artırır.
Yeni yıl takvim yılı başlangıcında kişi kendine karşı nazik olur, ulaşılabilir-gerçekçi hedefler koyar, yakın ilişkilerin değerini anlar ve sevdikleriyle bağlılığının artırabilirse önemli bir fırsat yakalamış olur.
Yeni yılda çoğu kişi kendine büyük hedefler koyar çoğunlukla da çeşitli mazeretlerle uygulayamaz. Bunun temel nedeni beklenmedik ani gelişmeler dışında, hayata dair gerçek bir plana sahip olunmamasıdır.
Yeni yıl, yeni dönüm noktası mı?
Araştırmalara göre, özel günlerin yarattığı yeni başlangıç hissi hedeflerin takip edilme olasılığını da arttırır. Herhangi bir günde yeni bir şeye başlama ya da yapmakta olduğumuz bir şeyi bırakma olasılığı, bu tarz dönüm noktalarına kıyasla daha düşüktür. Genel olarak umut, motivasyon ve yenilenme duygularının yoğunlaştığı bu dönemler, bireylerin psikolojik olarak iyilik hali üzerinde de olumlu etkiler bırakır.
“80’i başarısız oluyor.”
Bazı bireyler için bu dönemler stresli, başarısız, suçluluk duygularının da yüzeye çıktığı zamanlar olabilir.
Yeni yıl kararlarının yüzde 80’inin başarısız olduğu göz önünde bulundurulduğunda, karar alma yöntemlerinin zihnin işleyişiyle pek de uyumlu olmadığını söylenebilir. Zihin bir anda büyük davranış değişiklikleri yapmaya elverişli değil. İnsan tahmin edilenden çok daha azını gerçekleştirebilecek kapasiteye sahiptir.
Ulaşılamayacak hedefler yerine küçük adımlarla ilerlemek
Hedeflere ulaşılmasında başarıya götürecek bazı önemli noktalar vardır. Buna göre, bireyin hedeflerini gerçekçi şekilde belirlemesi, küçük adımlarla ilerlemesi, kendisine esneklik tanıması önemlidir. Aşırı yüksek beklenti ve ulaşılamayacak hedefler belirlendiğinde, stres ve hüsran duyguları ile baş etmek zorunda kalınması kaçınılmazdır.
Araştırmalar, küçük-ölçülebilir hedeflerin büyük-soyuta oranla daha başarı elde edilebilir olduğunu gösteriyor. Ayrıca yeni bir şeye başlamak ve alışkanlıkları bırakma hedefleri için küçük adımlarla gitmek; bir şeyi yapmayacağını düşünmek yerine zihinde ne yapacağını planlamak bir düşünce tarzını benimsemek daha faydalıdır.
Araştırmalara göre yeni bir davranış kazanma odaklı hedefler, bir davranıştan kaçınma odaklı hedefe kıyasla önemli ölçüde daha başarılı.
Hedeflerin yakın çevreden biriyle paylaşılması hedefe ulaşmada oldukça destekleyicidir. Çevrenin kararlara göre şekillendirilmesi ulaşılabilirliğini önemli ölçüde arttırır. Diğer önemli unsur ise hedeflerdeki esneklik. Hayatta kişinin kontrolünde olmayan çok şey var. Dolayısıyla esnekliği hayatın gerçekliği olarak kabul etmek, küçük adımlara bölünmüş takip edebilmek rahatlık sağlar.
Uzun vadeli davranış değişikliğinde sosyal desteğin önemi göz önünde bulundurulduğunda ilişkiler için yatırım-hedefler dikkate değer bir konudur.
Hayatı Hedef Çöplüğüne Dönüştürmeden yazısı ilk önce SağlıkveYaşamDergisi üzerinde ortaya çıktı.