Karaciğer ve çevresinde iyi huylu tümörler olduğu gibi kist ile karıştırılabilen, takip sırasında kansere dönüşebilecek tablolar da olabilir. Tablonun saptanması, gerekli tedavi protokolün çıkarılması ve yürütülmesi uzmanlık gerektirir. Aksi olduğunda gereksiz karaciğer nakli ya da operasyonların gerçekleşmesi gündeme gelebilir.
Prof. Dr. Koray Acarlı
Genel Cerrahi Uzmanı
Metabolizmanın merkez üssü karaciğer; sağlığın güvencesi olarak kabul edilebilir. Hormon düzenlemesi, protein sentezi ve kanın detoksifikasyonu (zararlı maddelerin parçalanıp, vücut dışına atılacak şekilde dönüştürülmesi) gibi önemli işlevlerin önemli aktörüdür. Sinsi ilerleyen hastalıkların merkezi olarak da bilinir; tesadüfen yapılan check up ya da farklı şikayetler incelenirken istenmeyen tablolar fark edilebilir.
Karın için organların kan filtresi
Karaciğerin sadece kendine ait sorunları yoktur; karındaki tüm organların kanının içinden geçtiği bir filtredir. Bu nedenle karın içi organlarındaki kanser yayılmasının ilk görüldüğü yerlerden biridir.
Karaciğer sağlığını bozan en önemli faktörlerden biri yağlanmadır. Karaciğer, pankreas, safra yolları cerrahisi, tümörler, nakil dışında cerrahi tedavi işlemleridir. Karaciğer nakil sebebi Siroz’dur. Diğerler vakalarda eğer hastanın karaciğeri normal ya da bir kısmı çıkarılabilecek durumda ise ameliyat yapılabilir.
Uzmanlık gerektiren süreç
Karaciğer ve çevresinde iyi huylu tümörler olduğu gibi kist ile karıştırılabilen, beklendiğinde kansere dönüşebilecek tablolar vardır. Tablonun saptanması, gerekli tedavi protokolün çıkarılması ve yürütülmesi uzmanlık gerektirir. Aksi olduğunda gereksiz karaciğer nakli ya da farklı operasyonların gerçekleştirilmesi gündeme gelebilir.
Kistler içi sıvı dolu boşluklardır. Her organda olabilir. Sıklıkla çoklu organda kistlerle görülebilen bazı hastalıklar var. Polikistik tablo, böbrek, karaciğer ve pankreasta görülebilir. Hepsinde birden de görülebilir. Bazen o kadar yoğun olabilir ki sağlam doku görülemez. Burada önemli olan nokta; hastanın karaciğeri normal çalışıyor mu? Çalışmıyorsa nakil şarttır. Eğer karaciğer sağlıklıysa kistler genellikle zararsız kabul edilebilir. Uzun vadede kansere dönüşebileceği öngörülerek takip gerekir. Riskli dokuların, ağrı yapan kistlerin çıkarılması gündeme gelebilir. Tablo basit ultrasonla görülebilir. Tek bir yöntemle sonuç elde edilemez. Kist iyi mi-kötü mü, kötüye dönme ihtimali var mı-yok mu? Bazen soruların cevabını alabilmek için MR, ultrason, bazı vakalarda damar içine ilaç verilmesi gerekebilir. Filmde görülür ancak uzman sonuç çıkarır, tedavi protokolünü oluşturur. Aksi takdirde gereksiz ameliyatlar yapılabilir. Burada yapay zekâdan yararlanmak söz konusu olabilir.
Vücudun fabrikası karaciğer
Sistem bir kere içten tutuşmaya başladıysa gizlice yanabilir. Bu ancak tekrarlayan tahlillerle tespit edilebilir. Vücudun fabrikası olarak tanımlanan karaciğer tablosu, yüzde 80-90 kronik hastalıkla bozulabilir. Örneğin; yağlanma karaciğer kanseri nedenidir. Takip bu süreçte önemlidir.
Karaciğer yağlanması tablosu takibi
Günümüzde karaciğer yağlanması çok sık rastlanan bir tablo haline geldi. Tablo yağlanmaya bağlı geliştiyse bazı karaciğer değerleri farklılık gösterebilir. Bazen de kişinin karaciğer yağlanması, enzim değerlerinin yükselmesi olsa bile belirti vermeyebilir. Genellikle bu tür tablolar fiziksel aktive ve Akdeniz usulü beslenme, hayvansal gıdalardan uzak durma önerisiyle takibe alınır.
Yağlanma sonucu karaciğer bozulmaya başladığında genellikle kandaki albümin seviyesi, sarılık maddesinin başka neden olmaksızın yükselmesi, kanın pıhtılaşmasının bozulması laboratuvar tetkiklerinde görülebilir.