Ramazan Bayramı Türk mutfağının çeşitli-lezzetli pek çok yemeği, tatlısı-tuzlusuyla masalar renklendirirken, yemek ailenin de bir araya geldiği keyifli toplantılara dönüşür. Bayram sofralarında doğru tercihlerin yapılması, kilo almamak ve mide-bağırsak sağlığı için önem taşır.
Dyt. Semahat Burcu Sel
Beslenme ve Diyet Uzmanı
Bayram, Ramazan ayı sonrası vücut için zor bir süreçtir. Şeker tadında bir bayram geçirmek için kişinin dikkatli olması gerekir. Sağlıklı, kilo almadan, mide-bağırsak sorunu yaşamadan bayram geçirmek için doğru beslenme ve tercihlerin yapılması önem taşır.
Türkiye Avrupa’nın en kilolu ülkesi
Bayramlar kültürümüzün önemli parçalarından biridir. İnsanların bir araya geldiği bu özel günlerde sofralara ayrıca özen gösterilir. Birbirinden lezzetli yemek ve tatlıların bulunduğu bayram sofralarında aileler buluşur ve hasret giderir. Eğer bu dönemde dikkat edilmezse uzun süren oruç döneminden çıkıldığı için kilo alımı ve mide- bağırsak sorunları kaçınılmaz olabilir. Türkiye fazla kilo ve obezitede Avrupa’ da birinci sırada yer almaktadır. Fazla kilo ve obezite beraberinde diyabet, hiperlipidemi, karaciğer yağlanması vb. birçok sağlık sorununu getirir.
Bayramda besin çeşitliliğine dikkat edin
Yaşamın her döneminde yeterli-dengeli beslenmek sağlıklı olmak için en önemli kriterlerden biridir. Özellikle bayram boyunca az yağlı-posalı besinler tercih edilmeli, yemekler yavaş-iyi çiğnenmeli, karbonhidrat, yağ-protein dengeli bir şekilde tüketilmelidir. Bunun yanı sıra günde 2-2,5 lt su tüketimi de çok önemlidir. Her insanın günlük tüketmesi gereken besin miktar ve öğün sayısı kişiye özeldir. Kişi üç ana öğün, iki ara öğün tercih edebileceği gibi; iki ana öğün, bir ara öğün de tercih edebilir.
Kızartma-işlenmiş gıdalardan uzak durun
Hafif kahvaltı ile güne başlanmalıdır. Ağır, özellikle kızartma yöntemi ile yapılmış hamur işleri, salam sucuk gibi işlenmiş besinler tüketilmemelidir. Beyaz ekmek yerine tam buğday, siyez, rüşeym, çavdar gibi esmer ekmek çeşitleri tercih edilmelidir. Roka, maydanoz gibi yeşillik, domates ve salatalık gibi sebzeler kahvaltıda tüketilebilecek sağlıklı seçenekler arasında yer alır. Şekersiz çay, kahve ve bitki çayları kahvaltıda içilebilir. Çay-kahve tüketimi gün içinde kontrollü şekilde yapılmalıdır. Öğlen-akşam öğünlerinde de kızartma yöntemi ile pişen yemekler tercih edilmemelidir. Bir ana öğünde et yemeği var ise diğer ana öğünde sebze yemeği tüketilebilir. Öğünlerde salataya mutlaka yer verilmelidir. Bir öğünde çorba-ekmek-makarna, pilav, börek vb. olmamalıdır. Şeker içeren asitli içecek-meyve suları yerine sade soda, ayran, kefir vb. daha sağlıklı olanlar tercih edilmelidir.
Şekeri kontrollü tüketin
Şerbetli, hamur işi tatlılar yerine sütlü, dondurma veya meyveden yapılmış tatlılar tüketilmelidir. Meyve tatlılarının üzerine kaymak yerine labne ilave edilebilir. Fazla şeker tüketimi kilo alımı ve obezite ile doğrudan ilişkilidir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), şeker tüketiminin kontrollü olmasını tavsiye etmektedir.
Sağlıklı ara öğün alternatifleri tercih edin
Ara öğünlerde sağlıklı ve tok tutan besinler tüketilmelidir. Ara öğün seçenekleri bu şekilde olabilir:
• Meyve / kuru meyve + ceviz / Çiğ fındık / Çiğ badem
• Peynir + kepekli grisini / Lifli gevrek ekmek+ bitki çayı
• Şekersiz latte + şekersiz yağsız bisküvi
• Sütlü tatlı / Dondurma / Meyve tatlısı
• Yoğurt + sade granola / Yulaf + meyve / Kuru meyve
• Tost + şekersiz çay
• Şekersiz komposto/ Hoşaf
Akdeniz tipi beslenin ve düzenli fiziksel aktivite yapın
Vücudun hayati fonksiyonlarını yerine getirmek için ihtiyaç duyduğu tüm besinlerin dengeli şekilde alınması ve düzenli yapılan fiziksel aktivite sağlıklı bağışıklık sistemi ile yaşam için gereklidir. Dengeli-sağlıklı beslenme toplumda görülme sıklığı artan fazla kilo, obezite, kronik hastalıklarla mücadelede büyük önem taşımaktadır. Yapılan araştırmalar Akdeniz diyetinin sağlıklı hayat için en uygun beslenme şekli olduğunu göstermektedir. Akdeniz diyetinde çokça yer alan meyve, sebze ve baklagiller vücudun ihtiyacı olan lif, vitamin, antioksidan, mineralleri sağlar. Zeytinyağı gibi sağlıklı yağlar, balık ve tavuk eti gibi kaliteli protein kaynakları yine Akdeniz diyetinin bir parçasıdır. Sağlıklı beslenme tarzı kadar düzenli fiziksel egzersiz de sağlığı korumak, kaliteli yaşam sürmek için gereklidir.
Şeker Tadında Bayram Önerileri yazısı ilk önce Sağlık ve Yaşam üzerinde ortaya çıktı.