Afrika kıtasında ilk olarak 1937’de Uganda’da ortaya çıktığı için Batı Nil Virüsü (BNV) adı verilen hastalık hem Avrupa hem de Türkiye’yi tehdit etmeye başladı. Hayvanlardan insanlara bulaşan hastalıklar arasında yer alan BNV’nin saptanması, miktarının belirlenmesi için kullanılan PCR test kitleriyle çok hızlı-güvenilir sonuçlar elde edilebilir.
Biyolog Ramazan Karakaya
Moleküler Uzman
Batı Nil Virüsü (BNV)’nün uzun yıllar sonra yeniden yayılmaya başlaması, komşu ülke Yunanistan’da vakalarla ortaya çıkması Türkiye ile Avrupa’nın diğer ülkelerini korkuttu.
Bulaşma riskine karşı sivrisineklere dikkat edilmeli
Genellikle tropik ve ılıman iklimlerde bulunan BNV’nin özellikle Haziran ile Eylül arasında sıklıkla yayılım gösterir. Hastalığın kişiden kişiye bulaşma olasılığı çok düşük. Culex cinsi sivrisineklerin ana konak olarak kanatlı hayvanları sokması ile kıtalar boyunca yayılabilen hastalık, son konak olarak da sivrisineklerin insanları ısırması ile meydana gelir.
Sivrisinekler virüsü enfekte kuşlar üzerinden beslenirken alır sonra da diğer konaklara bu sinekler vasıtası ile bulaşır. Normal bir insanda sivrisinek ısırdığı andan itibaren hastalığın kuluçka süresi 2-14 gün arasında değişirken, bağışıklığı zayıf olan kişilerde bu süre 21 güne kadar çıkabilir. Kişiden kişiye bulaşmayan hastalık, çok nadir de olsa doğum ve emzirme ile anneden bebeğe geçebilir, kan ve organ nakli ile de bulaşabilir. Ayrıca enfekte olan kuşların dışkılarının, ciltte yer alan açık bir yaraya teması ile de hastalığın bulaşması mümkündür.
Hastalık belirtileri değişkenlik gösteriyor
Batı Nil Virüsü enfeksiyonu farklı tipleri, değişken belirtilerle ortaya çıkabilir. Uzmanların da belirttiği üzere, BNV enfeksiyonun çoğu insanda herhangi bir semptoma sebep olmaz. İkinci Batı Nil enfeksiyon tipi hastalığın iyileşmesi ile hafif ateşe sebep olur (Batı Nil ateşi), baş ağrısı da görülen semptomlar arasındadır. Üçüncü tip Batı Nil virüsü de beyinde ansefalit, menenjit gibi bazı bulgulara da sebep olabilir. Bütün bu sonuçlar uzun süreçte depresyon, hafıza kaybı, bilinç bulanıklığı, hastalarda uykusuzluk, kas zayıflığı gibi sağlık problemlerine neden olabilir.
BNV tanısı nasıl koyuluyor
Farklı yöntemlerle tanısı konulabilen Batı Nil Virüsü ’nün saptanması-miktarının belirlenmesi için kullanılan PCR test kitleriyle hızlı-güvenilir sonuçlar elde edebilir.
İnsan serum ve plazma örneklerinden, kişinin hastalığa sahip olup olmadığı, sahipse hangi düzeyde olduğunu saptayan test kitleri; hastalığın tedavisi için de strateji oluşturulmasına olanak sağlar.
Alınabilecek önlemler
Türkiye kuşların göç yolları güzergâhında yer aldığı için riskli bölgeler arasındadır. Batı Nil virüsünden korunmak için özellikle sivrisinek ısırıkları engellenmeye çalışılmalı, sazlık bölgelerden uzak durulmalı, sulak alanlarda sinek ilaçlaması çok sık yapılmalıdır. Yurt dışı seyahatleri öncesi, gidilecek ülkedeki hastalık salgınlarını kontrol etmek, gerekli ise böcek kovucu ilaçlar kullanmak, uzun kollu kıyafetler giymek, sivrisinek ısırıklarını engelleyen etkili yöntemlerdir. Ayrıca riskli bölgelere yapılan seyahatler sonrasında kendisini hâlsiz, yorgun, hasta hisseden kişi zaman kaybetmeden sağlık kuruluşuna başvurarak ilgili testleri yaptırmalıdır.
Batı Nil Virüsüne Dikkat yazısı ilk önce Sağlık ve Yaşam Dergisi üzerinde ortaya çıktı.