Yeni hedef listeleri oluşturmak geleneksel davranış olsa da farklı yaştaki bireyler listeleri hayata geçirmek için farklı yöntemler denese de unutmayın; başarı detaylarda saklıdır. Hedefleri hayata geçirebilmek için ortak bileşenlere dikkat edildiğinde yaş detayı önemsiz kalabilir.
Uzm. Müge Leblebicioğlu Arslan
Klinik Psikolog
Hedef ya da hedefler oluşturulurken kullanılan yöntemlerin bazıları gerçekleştirilmeden bir sonraki adıma aktırılması bazılarının gerçekleştirilmesine olanak sağlar.
Gerçekleştirilememiş hedefler umutsuzluğa yol açar!
Hedeflerin gerçekleştirilme oranıyla duygu-durum arasında ilişki olduğu söylenebilir. Gerçekleştirilememiş hedeflerin sayısı arttıkça kişi de umutsuzluk, çökkünlük, çaresizlik gibi duyguların yoğunluğu da artabilir. Bu duygulara eşlik eden değersizlik-yetersizlik düşünceleri beraberinde tükenmişlik sendromu, depresyon ya da anksiyete gibi ruhsal hastalıkların tetiklenme nedeni olabilir. Dolayısıyla ulaşılabilir hedefler oluşturmanın kişi ruh sağlığı üzerinde koruyucu etkisi vardır.
Ulaşılabilir hedef planlaması nasıl oluşturulmalı?
- Hedeflerin gerçekleşmesi gerçekçi plan yapmakla mümkündür
İlk olarak ekonomik durum, aile-arkadaş, yaşanan ortam, eğitim, kendi kişilik özelleri, ihtiyaçları gözden geçirilerek mevcut yaşam koşullarına uygun gerçekçi bir hedef oluşturun. Hedeflerin ulaşılabilir olacak şekilde gerçekçi olduğunu düşünmek gerekir. Ulaşılması güç, gerçekçi olmayan hedefler motivasyonu düşürerek bir sonraki hedefe ulaşma konusunda zorluk oluşturabilir. Ayrıca hedeflere ulaştıkça daha zor hedeflere ulaşma konusunda da motivasyon artabilir.
- Hedefleri özelleştirin
‘Hakkımı daha iyi savunmak istiyorum’ hedefi çok genel ve ne zaman ulaşılabileceğini öngörmek güçtür. Bunun yerine ‘Bir markete gittiğimde ürünü iade edebilecek kadar hakkımı savunmak istiyorum’ yeterince özelleştirilmiş hedeftir.
- Olumlu ve esnek hedefler oluşturun
Olumlu cümleler kurarak hedeflerin yazılması hedefi daha ulaşılabilir kılar. Örneğin ‘Bu yıl hiç şekerli yiyecek tüketmeyeceğim’ yerine ‘Bu yıl daha az şekerli yiyecekler tüketeceğim’ hedefi daha işlevsel olacaktır. Kısıtlayıcı ve esnek olmayan hedeflerin gerçekleşmeme oranı daha yüksektir. Gerçekleştirilemeyen her hedef motivasyonu düşürerek bir sonraki gün hedefi gerçekleştirmeyi zorlaştırabilir. Bu örnekteki ‘daha az’ kavramını da hedefi daha ulaşılabilir kıldığını unutmayın!
- Tek bir hedefe odaklanarak aşamalı olarak ilerleyin
Özellikle her yıl tekrarlayıcı şekilde gerçekleştirmekte zorlanan aynı anda diğer hedefleri düşünmek, gerçekleştirmeye çalışmak, zihnin-bedeninin daha fazla yorulmasına neden olabilir. Bu durum önemli hedefe odaklanmayı daha da güçleştirebilir.
- Destek almaktan çekinmeyin
Bazen hedefleri oluştururken ya da ulaşmaya çalışırken zorlanabilir, bir çıkmaza girildiği düşünülebilir. Hedeflere ulaşmak, yeni rutinler oluşturmak günlük hayatta ki işlevselliği olumsuz yönde etkilemeye başladığında, hissedilen olumsuz duygular giderek arttığında bir uzmandan destek almak ruh sağlığı için önemlidir.
Unutulmamalıdır ki; yeni hedefler oluşturmak, yeni alışkanlıklar edinmek için tek doğru zaman yoktur. Doğru zaman içinde bulunduğunuz bu andır.
Hedefe Ulaştıran Başarı Detayda yazısı ilk önce Sağlık ve Yaşam Dergisi üzerinde ortaya çıktı.