Deprem ve selde hayatını kurtaran afetzedeler şimdi sağlıklı kalabilmek için mücadeleye veriyor. Çünkü sel ve deprem ile artan enfeksiyon hastalıkları hatta salgın riski ile karşı karşıyalar.
Prof. Dr. Kıvanç Şerefhanoğlu
Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı
Deprem ve sel felaketinin ardından afetzedeler sağlıklı kalmak için yoğun çaba veriyor. Bulaşıcılığı yüksek enfeksiyon hastalıkları deprem sonrası 4 gün-4 haftalık süre içinde ortaya çıkabilir. Bölgede bazı enfeksiyon hastalıkları sıklığındaki artışa karşı mevcut şartlarda önlemler alınmalıdır.
Salgınları önlemede, toplu yaşam alanlarının planlaması önemli
Öncelikle şişelenmiş suların temin edilmesi, dışkı ve çöplerin uygun şartlarda bertaraf edilmesi şarttır. Bölgede en büyük risk, kişisel tuvaletlerin yeterli olmamasından kaynaklıdır. Seyyar tuvaletlerin sayısı artırılmalıdır. Kuru gıda ve konserve gıdaların kullanılması, yemeklerin merkezi olarak hazırlanması, her ailenin ayrı ayrı yemek hazırlamasına izin verilmemesi gerekir. Mümkünse kişi başına 4 ila 5.5 m2 olacak şekilde yerleşim planlamasına özen gösterilmelidir. Kalabalık yerleşmenin önlenmesi için fazla sayıda barınma yeri sağlanmalı. Barınacak çadır, otel, konteyner, misafirhane sayılarının artırılması çok önemlidir.
Bol miktarda eldiven, maske, dezenfektan sabun gibi kişisel koruyucu ve hijyen malzemelere öncelik verilmelidir. Salgın hastalıkların yayılmasında etkili olan sinek ve kemirgenlerle de ayrıca mücadele etmek gerekir. Sinek öldürücü ve kovucu ilaçlar bulundurulması, kemirgenlerin kontrol edilmesi, toplu yaşam alanlarında gerekli ilaçlamalar yapılmalıdır. Depremzedelerde meydana gelen enfeksiyonların sağlık ekiplerince takip edilmesi ve hızla tedavi edilmesi hayati önem taşıyor.
“Depremzedeler arasında verem artıyor”
Depremzedeler arasında sıklığı artan verem tablosu göze çarpıyor. Kötü yaşam koşulları, aşırı kalabalık yerleşme, aşırı yorgunluk ve stres, tanıda güçlükler depremzedeler arasında verem hastalığı riskini artırır. Özellikle küçük çocuk, yaşlı ve kronik hastalığı olanların risk altındadır.
Solunum Yolu Enfeksiyonlar:
Nezle, grip, sinüzit, farenjit ve zatürre deprem sonrası sıklıkla görülür. Depremden etkilenen kişilerin havalandırması yetersiz ortamlarda kalabalık şartlarda yaşaması bu solunum yolu enfeksiyonlarına zemin hazırlar.
- Su-gıda kaynaklı hastalıklar
Su-gıda kaynaklı enfeksiyon su ve gıdaların insan veya hayvan dışkılarından kaynaklanan patojenler (virüs, bakteri, parazit) ile kirlenmesi ile meydana gelir. İshal, dizanteri, bulantı kusmalar, hepatit A ve E deprem sonrası sıklığı artan su-gıda kaynaklı enfeksiyonlardır. Sıcak hava, temiz suya ulaşımdaki yetersizlik, gıdaların uygun şartlarda saklanamaması (buzdolabı olmaması gibi) ve kanalizasyon alt yapısının bozulması bu enfeksiyonlara zemin hazırlamakta ve salgınlara yol açabilir. Bu hastalarda ishal ve dizanteriye sıklıkla Şigella, Salmonella, Giardia, kolera ve Rotavirüs, hepatitlere de Hepatit A ve E virüsleri neden olmaktadır.
- Vektör kaynaklı enfeksiyonlar
Vektör kaynaklı enfeksiyonlar sivrisinek, sinek, kene veya akar gibi bir artrapodun ısırması ile bulaşan enfeksiyonlardır. Tifüs, sıtma, şark çıbanı bu enfeksiyonlar arasında önde gelir. Altyapının bozulması, fare gibi kemirgen nüfustaki artışlar en önemli sebepler arasında yer alır.
- Deri ve yara enfeksiyonları
Deri ve yara enfeksiyonları depremde meydana gelen vücudun yaralanma ve travma alanlarında meydana gelir. Bu enfeksiyonlarda sıklıkla çeşitli bakteriler neden olur. Yara enfeksiyonları ciddi seyredebilir, organ ve can kayıplarına neden olabilir. Tetanoz, gazlı kangren deprem yaralanmalarına maruz kalan kişiler için önemli bir tehdittir. Uyuz da hijyen şartlarının bozulması ve kalabalık yaşam nedeniyle salgın ve önemli sağlık sorunu oluşturur.
Afetzede İçin Sağlık Şart yazısı ilk önce SağlıkveYaşamDergisi üzerinde ortaya çıktı.