Alerjik rinit genetik hastalıktır. Çevresel faktörler ortaya çıkmasını kolaylaştırır. Her beş bireyin birinde bulunan alerjik rinitin başlangıç yaşı genelde 5-6 yaş olsa da 30 veya 40’lı yaşlarda da ortaya çıkabilir. Yapılan çalışmalarda çiftlikte yaşayanlarda şehirdekilere oranla çok daha düşük seyrettiği görülür.
Doç. Dr. Ethem Şahin
Kulak Burun Boğaz, Baş ve Boyun Cerrahisi Uzmanı
Bahar nezlesi olarak da bilinen alerjik rinit genetiktir. Tüm yıl boyunca veya bahar mevsimi gibi yıl içinde belli dönemde, kişilerin alerjen ile temasta bulunması ile ortaya çıkar.
Burunda tıkanıklık, kaşınma, burun-geniz akıntısı, hapşırma nöbetleri gibi belirtiler ile kendini gösterir. Kişilerin duyarlı oldukları alerjenler ile teması sonrası ortaya çıkar, çok sayıda kişiyi etkiler. Alerji testleri, hayat kalitesini ciddi şekilde etkileyen alerjik rinit tanısını destekler ve tedavi alternatifleri sunma noktasında rol alır.
Şehir, iş, ortam, okul değişikliği hastalığın ortaya çıkmasını kolaylaştırır. Burunda tıkanıklık, kaşınma, akıntı, hapşırma nöbetleri, geniz akıntısı, yüzde basınç ve ödem gibi belirtiler ile kendini gösteren alerjik rinitte gözlerde kaşınma kızarıklık, sulu akıntı, göz altlarında morluk oluşabilir. Boğazda yanma, ağrı, öksürük, kaşıntı hissi, ses kısıklığı ve tat bozukluğu da görülebiliyor. Ayrıca uykudan sık uyanma, horlama, boğaz kuruluğuna yol açabilir. Bu da gün içinde uyuklamaya ve verimlilikte düşmeye sebep olabilir. Bu nedenle tanı ve tedavisi önem taşır.
Alerji testleri güvenilir sonuçlar veriyor
Alerjik rinit tanısı hasta şikayetleri ve doktorun muayenesi ile konulabilir. Alerji testleri tanıyı destekleyen ve tedavi alternatifleri sunan testler olarak öne çıkıyor. Bu testler 15 dakika içinde sonuç verir ve güvenilirliği en yüksek olan prick testi olarak bilinir. Hastanın sadece testten önce 7 ile 10 gün kadar antihistaminik denilen alerji ilacı almamış olması test için yeterlidir. Test pozitif çıkar ve alerjen tespit edilirse aşı tedavisi alternatifi hastaya sunulur ve korunması gereken esas madde de bulunmuş olur. Ama tanı için testin pozitif çıkmasına gerek bulunmaz. Tekrarlayan hapşırma nöbetleri, burun kaşıntısı, burun tıkanıklığı, gözlerde ıslaklık, öksürük nöbetleri olması kişinin alerjik rinit olabileceği yönünde önemli şikayetler arasında yer alır.
Alerjik rinitin 4 tedavi yöntemi bulunuyor
Alerjik rinit tedavisi standart değil kişiseldir. Hastanın yaşı, genel durumu, eşlik eden hastalıkları, hastalığının şiddeti ve tedaviye uyumu gibi etkenlere göre bireysel bir tedavi stratejisi izlenir.
Tedavide 4 alternatif bulunur. Tedaviler birlikte veya tek başına kullanılabilir. Hangi tedavi yapılırsa yapılsın hastanın düzenli takibi ve tedavisi bu konuda tecrübeli bir ekip tarafından yapılması gerekir.
Alerjik rinit tedavi yollarını:
- İlaç tedavisi: İlaç, tedavinin her basamağında bulunur. Bunlar kortizonlu veya serum fizyolojikli burun spreyleri, burun açıcı ya da antihistaminik haplar, alerjiyle teması farklı şekilde önleyebilir.
- Korunma tedavisi: Alerjik rinitte en önemli tedavi korunma olarak bilinir. Öncelikle yapılacak alerji testi ile alerjen tespit edilebilirse ona göre korunma önlemleri alınır. En sık görülen alerji sebebi ev tozları olduğu için ortamı, yatak odasını ona göre dizayn etmek büyük önem taşır. Hayvan tüyü alerjisinde hayvanın mutlaka ortamdan uzaklaştırılması gerekir. Buna rağmen 3-4 ay ortamda alerjenler kalabilir. Polen alerjisinde polen mevsimine dikkat etmek gerekir ve polen yükünü ortamda tutmayacak her türlü önlem alınması gerekir.
- İmmünoterapi (aşı) tedavisi: Aşı tedavisi alerjik rinitte kalıcı olan tek tedavi yöntemi olarak bilinir. Bu tedavinin mantığı alerjenin az dozlarda hastaya verilmesi ve hastanın duyarsızlaştırılması olarak açıklanır. Yaklaşık 3,5 yıl olan tedavi süresinde az dozdan başlayarak yüksek dozlara çıkılır. Böylece kişi alerjene karşı duyarsızlaştırılır. Bir hastanın aşı tedavisine uygunluğuna yapılacak prick testiyle karar verilir.
Cerrahi tedavi: Alerjik rinitte cerrahi tedavi yardımcı tedavi olarak bilinir. Burunda deviasyon, konka hipertrofisi, nazal polip veya sinüzit gibi organik patolojiler cerrahi olarak düzeltildiğinde, burun tıkanıklığı azaltılıp burnun fizyolojisini düzeltilebilir. Cerrahi hiç şüphesiz alerjiyi düzeltmez fakat alerjinin yol açtığı patolojileri ortadan kaldırabilir.
Alerjik Rinit Genetik yazısı ilk önce SağlıkveYaşamDergisi üzerinde ortaya çıktı.