Aşırı sıcak hava afetinde özellikle tarım, inşaat, trafik polisleri, asker, sporcu, çocuk-yaşlı-hamile-kronik hastalar risk altındadır. İnsanların hayatlarını rahat biçimde sürdürebildikleri hava sıcaklığı 17°C ile 31°C arası olduğu bilinmelidir. Bu değerlerin alt veya üst değerlerinde önlem almak şarttır.
Prof. Dr. Sebahat Genç
Türk Toraks Derneği
İklim değişikliği nedeniyle yaşanan aşırı sıcak hava değerleri dünya için afet tablosuna dönüşmekte ve çok sayıda canlının ölüme neden olmaktadır.
Güneş ya da sıcak çarpması olarak bilinen tablo uzun süre yüksek sıcaklıklara maruz kalınması ve vücudun aşırı miktarda ısınması ile ortaya çıkar.
Riskli grup:
Yaşlılar, kadınlara nazaran erkekler, bebek ve 5 yaş altı çocuklar, kalp-damar, parkinson, demans, obezite, diyabet, astım, bronşektazi veya KOAH, ishal, kistik fibrozis, skleroderma gibi hastalığı olanlar, yatağa bağımlı ve daha önce sıcak çarpması geçirmiş olan, hipertansiyon, idrar söktürücüler, depresyon ve psikoz ilaçları kullananlar risk altındadır.
Vücut normal sıcaklığı dengede tutamaz duruma geldiğinde sıcak çarpması belirtileri kendini göstermeye başlar.
Vücut sıcaklığının hızlı şekilde 40 derece ve üzerine çıkması,
Terlemenin bozulması,
Cildin sıcak-kuru olması, önce kızarıp sonrasında soluk-morumsu renk alması,
Normalden hızlı soluk alıp verme, nabzın normalden hızlı atması, bulantı, kusma, baş ağrısı ile kendisini gösterebilir.
Aşırı sıcaklardan korunmak önemli
Özellikle 11.00-16.00 saatleri arasında dışarı çıkılmaması
Sıcak dalgası olduğu günlerde mümkünse evlerin içinin serin tutulması,
Tüm pencere-panjurları, gece-sabahın erken saatlerinde, dış sıcaklığın daha düşük olduğu zamanlarda eğer güvenliyse açılması,
Yapay aydınlatmala ve elektrikli cihazların kapatılması,
Gölgede kalınması, geniş kenarlı şapka, güneş gözlüğü ve koruyucu faktörü yüksek güneş kremi kullanılması,
Bol su içilmesi ve sağlıklı sıvılar tüketilmesi,
Ağır yemeklerden kaçınılması, şeker, alkol ve kafein içeren içeceklerden uzak durulması,
Doğal malzemeden yapılmış hafif, bol-açık renk kıyafetler giyilmesi,
Akciğer rahatsızlığı varsa kişi için egzersiz faydalı olabilir
Hava, polen-kirlilik tahminlerini güvenilir kaynaktan takip edilmesi
Toplu taşımada klima kullanılması
Açık havada çalışanlar:
Tarım, inşaat, temizlik, ulaşım, posta, peyzaj işçileri, trafik polisleri, asker, sporcular da risk altındadır.
Yaz aylarında özellikle kentsel alanlarda ozon-parçacık madde kirliliği söz konusudur. Ozona bağlı hava kirliliği sıcaklık artışının insan sağlığı açısından olumsuz etkisi daha güçlüdür.
Her sağlıklı kişi günde 1,5-2 litre su içmelidir. Terle kaybedilen su ve elektrolitler buna eklenmelidir.
Eczanelerde satılan ve ishal tozu olarak bilinen basit tuz, şeker ve karbonat içeren karışımı bir litre suya karıştırılarak içilecek olursa bozulan elektrolit dengesinin düzelmesine çok yardımcı olur.
Alkol ve narkotik madde kullanımı, aşırı sıcaklar sırasında artan ölüm oranıyla ilişkilidir.
Sıcak çarpması meydana geldiğinde; koltuk altları, kasıklar, dirsek içlerine ıslak bezle kompres yapmak suretiyle hastanın vücut ısısı ve ortam sıcaklığının düşürülmesi, ateşi düşürmek için asetilsalisilik asit veya parasetamol verilmemesi gerekir.
Aşırı Sıcak Afeti İçin Önlem Şart yazısı ilk önce SağlıkveYaşamDergisi üzerinde ortaya çıktı.