İnme dünyada önde gelen engellilik ve yaşam kaybı nedenlerindendir. Sadece inme yaşayan kişiyi değil ailesi ve çevresini de etkilediği için de ayrıca önemli bir rahatsızlıktır. İnme hızlı müdahale edilmesi gereken hastalıktır ve ilk 4,5 saatin önemi çok büyüktür.
Prof. Dr. Dilek Necioğlu Örken
Nöroloji Uzmanı
İnme, beyne giden kan akımının tıkanma ya da kanama nedeniyle sekteye uğramasıyla ortaya çıkan acil bir hastalıktır. İnmelerin yüzde 80’i tıkanma şeklinde, yüzme 15’i de kanama şeklinde olur.
İnme hastalığına neden olan belirli risk faktörleri bulunur. Bunlardan bir kısmı değiştirilemeyecek olan yaş, cinsiyet, ailevi, ırksal özelliklerdir. Fakat bazı risk faktörleri kontrol edilerek değiştirilebilir. İnme geçirmeye neden olan en önemli hastalıklar; yüksek tansiyon, şeker, hastanın kan yağlarının yüksekliği ile ilgili olan hiperlipidemi denilen hastalıklardan kaynaklanabilir.
Ayrıca sigara kullanımı, aşırı alkol tüketimi, yaşam şekline bakıldığında hareketsizlik ve obeziteye yol açabilecek beslenme biçimleri de inmeye sebep olabilecek nedenlerin arasında yer alır. Risk faktörleri kontrol edilerek inmeyi önlemek mümkün olabilir. Bir diğer risk faktörü ise özellikle yaşlandıkça daha sık görülen atriyal fibrilasyondur. Atriyal fibrilasyon kalpteki ritim bozukluğudur. Zamanında saptanıp tedavi edilmesi yine inmeleri önleme açısından yaşlı kişiler için önem arz etmektedir.
Bazı belirtilerde acil hastaneye gidilmeli
- Yüzde felç,
- Kol ve bacakta bir güçsüzlük veya uyuşukluk,
- Görme, denge ya da konuşmada bozukluk (peltek konuşma, hiç konuşamama, konuşulanları anlamama vs.) şeklinde olabilir.
Bu belirtiler görüldüğünde inme geçirildiğinden şüphe edilmesi gerekir. Genellikle halk arasında bu tür durumlarda bekleyince geçer düşüncesi mevcuttur. Oysa inme hastalığı oldukça acil bir durumdur. Acilen sağlık kuruluşuna ulaşmak gerekir. Özellikle 112’yi arayıp ambulans aracılığıyla acil hastaneye gidilmesi tavsiye edilir.
İskemik inmede ilk 4,5 saat çok önemli
İskemik inmenin tedavisi ilk 4,5 saat içerinde yapılabilir. Pıhtı eritici denilmekte olan bu tedaviler bu kısıtlı süre içerisinde yapıldığı için acil hastaneye ulaşmak önemlidir. Ayrıca büyük damar tıkanmalarında damardan verilen tedavinin yanı sıra anjiografik yöntemlerle yapılan ve trombektomi denilen oradaki trombüsün anjiografik yöntemlerle çekilerek çıkarılması yöntemiyle de tedavisi mümkündür. Bu tedavilerde maksimum kısmi durumlarda bazı hastalarda olmak koşuluyla 24 saate kadar uzayabilir. Ancak genellikle ilk müdahale 6-8 saat arasında yapılır. Tedavilerin ardından hastaların bir kısmında hiç sekel kalmadan iyileşirken bir kısım hastalarda da bazı sekeller kalabilir. Bunun ardından fizik tedavi ve rehabilitasyon ile bu sekellerin giderilmesine yönelik tedavi programının başlaması gerekir.
İnmede İlk Müdahalenin Önemi yazısı ilk önce SağlıkveYaşamDergisi üzerinde ortaya çıktı.