Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Alman Federal Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Bakanlığı (BMZ) tarafından finanse edilen “Türkiyedeki Mülteciler ve Ev Sahibi Toplum için Ekonomik Fırsatların Desteklenmesi (PEP)” programı kapsamında Alman Uluslararası İşbirliği Kurumu (GIZ) ile önemli bir çalışmaya imza atıyor.
“Suriye Krizinin Etkileri Bağlamında Gıda ve Tarım Sektörünün Kapsamlı Analizi” projesinde Adana ve Gaziantep illerinde öne çıkan tarımsal değer zincirlerinde üretim ve ticaret kapasitelerinin kapsamlı analizlerinin yapıldığı geniş bir veri toplama çalışmasının ilk sonuçları ortaya çıktı. Adana ve Gaziantep’te düzenlenen Geniş Katılımlı Paydaş Çalıştayı’nda projede elde edilen ilk veriler ve bu verilere uygun potansiyel projeler de masaya yatırıldı.
2 Kasım’da düzenlenen Adana’daki ilk toplantının açılış konuşmasını yapan FAO Tarım Uzmanı Fazıl Düşünceli FAO olarak Suriye krizinin etkilerini minimize edecek bir çok projeyi uyguladıklarına dikkat çekti. Bu projeyle ile hem bugün hem de geleceğe yönelik projelere dayanak olacak güncel verilerin sağlandığına dikkat çeken Düşünceli, bu çalışmalar sonucunda yeni proje ve etkinliklerinin de kapılarını açılacağının altını çizdi. Proje sonuçlarının bu iki ilde tarımsal alanda önemli bir atılıma katkı sağlayacağına işaret eden Düşünceli, “Bu çalışmamızın, aynı zamanda hem ev sahibi işletmeleri ile üreticileri hem de Suriyeli misafirlerin daha iyi ortak bir gelecekte buluşmasına birazcık da olsa katkıda bulunacağına umut ediyoruz” dedi.
Düşünceli’nin ardından kürsüye gelen, Alman Uluslararası İşbirliği Kurumu (GİZ) Koordinatorü Candost Aydın da ülkelerindeki iç savaştan kaçan ve Türkiye’ye sığınan milyonlarca Suriyeli ve onlara ev sahipliği yapan yerli toplulukların ağır yükünü biraz olsun hafifletmenin yollarını aradıklarını belirterek bu projenin sonuçlarıyla önemli bir yol haritasının oluşacağının altını çizdi.
Proje Koordinatörü Murat Özoğlu’nun hedefler ve amaçlarını anlattığı projenin Görünüm Raporu ve Bulgularını da Prof. Muhammet Şakiroğlu paylaştı.
ADANA’DA TARIMSAL İŞ GÜCÜNÜN YÜZDE 80’İ SURİYELİLER
Şakiroğlu, Odak Grup ve Kilit Kişi görüşmelerinin tamamlandığını, verilerin işlendiğini 450 kişilik anket çalışmasının ise halen sürdüğünü belirterek bu güne kadar ulaşılan veriler hakkında bilgiler verdi. İlk sonuçlara göre Geçici Koruma Altındaki Suriyelilerin (GKAS) en önemli sorunlarının Ayrımcılık, İşyeri ve üretim alanı kiralamaya dair sorunlar, seyahat kısıtlamaları, Dil engeli, Türkiye’deki yasal konular ve haklar konusunda bilgi eksikliği olduğunun ortaya çıktığını anlattı. Adana’nın önemli bir tarım şehri olduğunu rakamlarla anlatan Şakiroğlu, son yıllarda kentteki tarım üretiminin, tarla ürünlerinden yaş meyve ve sebzeye doğru kaydığına işaret etti. Kentteki Suriyeli üreticilerinin bir çoğunun kayıt dışı olduğune belirten Şakiroğlu, bu üreticilerin de hem geleneksel hem de Suriye mutfağına uygun ürünleri tercih ettiklerini kaydetti.
Adana tarımının sulama kanallarının eskiliği, aşırı kimyasal kullanımı, Suriye krizi nedeniyle pazarlara ulaşamama gibi sorunlarla boğuştuğunu kaydeden Şakiroğlu tarımsal istihdam hakkında da çarpıcı rakamlar verdi.
Kentte üretim yapan yaklaşık 44 bin çiftçinin olduğunu ancak büyük oranda kayıtdışı çiftçiliğin de bulunduğunu söyleyen Prof. Şakiroğlu tarımsal istihdamın yüzde 80’inin Geçici Koruma Altındaki Suriyelilerden oluştuğuna dikkat çekti. Şakiroğlu, tarımsal üretim ve ticaret maliyetlerine önemli katkılar sağlayan GKAS’ların ilk başlarda yerli çalışanlardan daha düşük ücretler aldıklarını ancak bugün ücretlerin benzer düzeylerde olduğunu anlattı.
ÇÖZÜM ÖNERİLERİ VE ALTERNATİF PROJELER VAR
Şakiroğlu, çalışmanın ortaya çıkardığı tarım işçileri ve GKAS’ların sorunlarına yönelik çözüm önerilerini de şöyle sıraladı: GKAS ve kırılgan ev sahibi toplulukların barınma ve konaklama sorunu için geniş bir destek, Uyum ve entegrasyonu hızlandırmak için kaliteli Türkçe dil eğitim programı, Sağlık sistemine ve devlet kurumlarına daha iyi erişim sağlamak için daha etkin bir tercüman sistemi, GKAS iş insanlarının seyahat kısıtlamalarını hafifletmek için Ticaret ve Sanayi Odaları ile İl Göç İdaresi ile birlikte çalışmalı.
5 BÜYÜK YUMURTA ÜRETİCİSİ SURİYELİ
Projenin Gaziantep ayağında toplanan verileri de 4 Kasım’daki bu ilde düzenlenen toplantıda anlatan Prof Şakiroğlu, kentteki tarımsal üretimin tahıldan sert kabuklu ürünlere kaydığını, GKAS’ların da hem tarım hem de hayvancılıkta ağırlıklı olarak çalıştığını kaydetti. Özellikle yumurta üretiminde Suriyelilerin oldukça etkin olduğuna dikkat çeken Şakiroğlu ‘5 büyük yumurta tesisinin GKAS’lar tarafından işletildiğini’ belirtti. Kentte üretimin kuraklığa dayalı hububat ve sarımsak türü yüksek gelir getiren ürünlere kayması gerektiğine yönelik verileri de paylaşan Şakiroğlu, 32 bini aşkın çiftçinin bulunduğu kentte tarım kooperatiflerinin işlevsizliğini, çiftçinin bu tür oluşumlara güven duymadığını ifade etti.
STRATEJİK YOL HARİTASI HAZIRLANACAK
Tarım ve Orman Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile koordineli bir şekilde yürütülen projeyle Geçici Koruma Altındaki Suriyelilerin (GKAS) ve Suriye krizinden etkilenen kırılgan ev sahibi toplulukların istihdam olanaklarını geliştirmek, geçim kaynaklarına erişimini artırmak, yoksulluğunu azaltmak ve gıda güvencesini temin etmek gibi amaçlarla geliştirilecek program veya projelere kanıt ve veri sunmak hedefleniyor.
Proje sonunda bu illerdeki tarımsal üretim ve ticaret kapasitelerinin analizini içeren görünüm raporlarına ek olarak, Suriye krizinin etkilerini azaltmayı hedefleyen, özellikle istihdamı ve geçim kaynaklarına erişimi arttırmaya odaklanan bir Stratejik Müdahale Yol Haritası hazırlanacak.