Kolon kanserine yakalanma oranı kadınlara göre erkeklerde daha yüksek. Araştırmalar tarama yöntemlerinin yaygınlaşmasıyla birlikte yüzde 80’i erken evrede yakalanabildiğinden kolon kanserlerine bağlı ölümlerde azalma olduğunu ortaya koyuyor.
Doç. Dr. Murat Ayhan
Tıbbi Onkoloji Uzmanı
Kalın bağırsak (kolon ve rektum) kanserleri üçüncü sıklıkta tanı alıyor. Hastalığın yaklaşık yüzde 70’i kolonda ortaya çıkarken, sıklık ve ölüm oranı kadınlara göre erkeklerde daha yüksek. Tarama yöntemlerinin yaygınlaşmasıyla beraber yüzde 80’i erken evrede yakalanabildiğinden son yıllarda kolon kanserlerine bağlı ölümlerde bir azalma söz konusu olmuştur.
Birinci ve ikinci evre:
Yeni tanı almış erken evre kolon kanserlerinde (evre 1 ve 2) temel tedavi; tümörün çevre lenf bezleri ile birlikte çıkartılmasıdır. Bu evrede sadece cerrahi tedavi ile birlikte hastaların yüzde 90’ında tam şifa sağlanabilir.
Üçüncü evre:
Evre 3 gibi etrafında sarılı olan lenf bezlerine sıçramış olması veya evre 2 olup tümöre ait yüksek riskler taşıyanlarda tekrarlama riski yüzde 40-60’lara ulaşmaktadır. Bu durumda ameliyat sonrası koruyucu kemoterapi tedaviler ile sağ kalım yüzde 5-15 oranında artmaktadır. Lenf nodlarına yayılmış olan kolon kanserli hastalarda eskiden 6 ay kemoterapi tedavisi verilmekteydi ancak son çalışmalarda düşük riskli lenf nodları tutulumu olan hastalarda 3 aylık kemoterapi tedavisinin de yeterli olacağı görüldü.
Dördüncü evre:
Hastalığın başka organlara sıçradığı evre 4’de standart tedavi kemoterapidir. Ancak karaciğer-akciğer gibi sınırlı organ yayılmalarında kemoterapi yanı sıra bu bölgelere yönelik ameliyat ve radyo-cerrahi gibi yöntemlerde önemli yere sahiptir.
Akıllı ilaçlar tedavide önemli
Günümüzde yeni geliştirilmiş kemoterapi ilaçları ve hedefe yönelik ajanlar, moleküler hedefli tedaviler bir diğer deyişle akıllı ilaçlar kolon kanseri tedavisinde önemli ilerleme kaydetmiştir.
Kombine kemoterapilerin yanında hangi moleküler hedefli tedavilerin ekleyeceğine tümördeki RAS ve BRAF durumu ile hastalığın sağ veya sol kolon yerleşimi karar verir. Bu tedaviler genellikle 4. evre kolon kanserli hastaların ilk iki seçenek tedavilerini oluşturur. Ayrıca mikrosatellit instabilite (MSI) saptanan kanserlerde ilk seçenek olarak immünoterapi ajanı verilir, kemoterapiden iki kat daha etkili olduğu saptanmıştır.
Kişiselleştirilmiş tedaviler
Son yıllarda genomik incelemeler sayesinde kanserin genetiği çözülmeye başlandı. Her hastanın tümörü diğerinden farklı olduğu için kişiselleştirilmiş tedaviler uygulanmaya başlandı. KRAS G12C, G12R gibi farklı KRAS mutasyonları, NTRK füzyonu, HER-2 mutasyonları, FGFR, ROS, ALK füzyonu gibi moleküler değişiklikler sayesinde hedefli tedaviler için seçenekler oluşturmaktadır. Gelişmiş genetik tanı yöntemleri (likit biyopsiler) sayesinde kandaki tümöre bağlı serbest dolaşan DNA’nın analizi sayesinde farklı hedefli tedaviler için ışık tutabilir.
Kolon Kanseri Erkekleri Seçiyor yazısı ilk önce SağlıkveYaşamDergisi üzerinde ortaya çıktı.