İstatistiklere göre, kadınlarda meme kanseri yaklaşık yüzde 85 oranında 40 yaşından sonra ortaya çıkıyor. Ancak 40 yaş altında görülen meme kanserinin daha agresif seyirli olması önemini artırıyor. Geçtiğimiz günlerde Radiology Dergisinde yayınlanan analiz çalışmasına göre, 40 yaşın altındaki kadınlarda meme kanserinden yaşam kayıplarının 1987 yılından bu yana ilk kez arttığına dikkat çekildi.
Prof. Dr. Özcan Gökçe
Genel Cerrahi Uzmanı
Kadınlarda en sık görülen kanserler arasında ilk sırada yer alan meme kanserine yönelik sürekli gelişen tedavi yaklaşımları ve erken tanı imkanları sayesinde yaşam kayıpları oranı gün geçtikçe azalıyor.
Radiology Dergisinde yayınlanan analiz çalışmasında meme kanseri yaşam kaybı oranlarının 40-79 yaş arasındaki kadınlarda, her on yılda yüzde 1,2 ile yüzde 2,2 arasında düştüğü tespit edildi. 40 yaş altındaki kadınlarda ilginç bir veri dikkat çekti. 20 ila 39 yaş arası kadınlarda meme kanserine bağlı yaşam kaybı oranı yüzde 0,5 arttı.
40 yaş altı kadınlarda yaşam kaybı oranları neden artıyor?
Uzun yıllar gerçekleştirilen çalışmalara bağlı olarak 20-40 yaş arasındaki genç kadınlarda da düzenli kontrollerin artmasıyla can kayıpları azaldı. Ayrıca onkolojik yöntemlerin gelişmesi, akıllı ilaçların üretilmesi de genç yaşta meme kanserine yakalanan insanların tedavi edilmesiyle birlikte 40 yaş altında mortalite (yaşam kaybı) oranları da önemli oranda düştü. Ancak bu araştırma bize 40 yaşın altındaki kadınlarda mortalitedeki azalma oranının durduğunu gösteriyor. Bu sonuca götürebilecek iki durum var. Ya 20-40 yaş arasındaki kadınların meme kanseri kontrolü için düzenli muayeneye olan ilgisi azaldı ya da meme kanseri görülme oranı bu yaş grubunda arttı. Bunun hangisinin doğru olduğunu anlayabilmemiz için zamana ihtiyaç var. Sanırım ailesinde ya da yakın çevresinde meme kanseri görülen kadınlar kontrollerini düzenli olarak yaptırıyor, olmayanlar kontrollerini yaptırmıyor.
Meme kanserinin gençlerde de görüldüğü yeterince bilinmiyor
40 yaş altındaki meme kanserlerinin büyük çoğunluğu BRCA-1 BRCA-2 gen mutasyonları ile birlikte kalın bağırsak kanseri, yumurtalık kanserleri gibi ailesel kanserlerle birlikte görülüyor. Aksi durumda 40 yaşın altında meme kanseri görülme riski azalıyor. Ancak genetik faktör olmasa da çevresel faktörler, sigara kullanımı, sağlıksız beslenme gibi nedenler meme kanserinin genç yaşlarda ortaya çıkmasını tetikleyebilir.
Kadınların geç evlenmesi, doğurganlık yaşının 30’lu yaşların üstüne çıkması da bu durumu etkileyebilir. Ancak yine de meme kontrollerini yaptırmak için hekime başvurmamalarının asıl önemli faktör diye düşünüyorum. Çünkü hala meme kanseri 40 yaşın üstünde başlıyormuş gibi bir algı var. Bu nedenlerle de 40 yaş altında kadınlarda meme kanseri görülme oranları artıyor olabilir.
Tarama programları ne diyor?
40 yaşın üzerinde görülen bir hastalıkta yüzde 10’luk bir popülasyonun genç yaşta mamografi taraması yapması dünya genelinde de bir anlamı yok. Ancak bu yaş aralığında düzenli olarak kontrol ve ultrason taramalarının yapılması önem taşır.
40 yaş altındaki genç kadınlarda ultrason kontrolü ve şüpheli bölgelerden biyopsi alınmasıyla meme kanserini erken teşhis etmek mümkün. İlk olarak ailesinde birinci derecede akrabalarında meme kanseri görülen kişiler 40 yaş altında düzenli kontrollerini yaptırmalıdır. Çünkü bu risk grubundaki bireylerde görülme olasılığı normal popülasyona göre 17 kat fazladır. Bunun dışında sigara kullanan, fastfood ağırlıklı beslenen, obez ve fazla kilolular, doğum kontrol haplarını çok uzun süre kullanmış kişiler, PKOS ya da endometriozis hastalıkları nedeniyle hormonal tedavi alanların mutlaka 40 yaşın altında düzenli kontrollerini ve ultrasonografilerini yaptırmalıdır. Baba faktörü daha az etkili olmakla birlikte ailede baba da dâhil olmak üzere kalın bağırsak kanseri varsa meme kanserine yatkınlık daha fazla olabileceği de unutulmalıdır.
Erken evrede tamamen iyileşme şansı çok yüksek
Erken evre yani evre-2’yi geçmemiş meme kanserlerinde tamamen tedavi edilebilme şansının oldukça yüksek. Ancak teorik olarak genç yaşta karşılaşılan meme kanserinin 40 yaş hatta 50 yaşın üstündeki kişilere göre hızlı seyretme olasılığı daha fazladır. 70 yaşındaki bir kişide meme kanserinin ilerlemesi, metastaz yapması 30 yaşındaki bir insana göre daha yavaş seyreder. Dolayısıyla genç yaşlarda ortaya çıkan meme kanserinin erken evrede yakalanması çok büyük önem taşır.
Genç yaştaki meme kanseri de multidisipliner yaklaşım gerektirir
40 yaş altı meme kanserli kadınlara yönelik olarak da tedavi seçenekleri var. Erken tespit edildiğinde bu kadınların tam tedavi sonrasında bebek sahibi olabilmeleri mümkündür. Meme derisi-meme başı koruyucu yöntemlerle aynı seansta protez yerleştirilmesiyle de estetik görünüm korunabilir. Bu vakalarda klasik meme kanseri tedavisine devam edilir. Söz konusu kişilerde de taramayı yapabilmek için radyoloğa, biyopsiyle tanıyı koyabilmek için patoloğa, tedaviyi tam yönlendirebilmek ve takip için onkoloğa, ameliyatı gerçekleştirebilmek için cerraha gerekirse radyasyon onkolojisi yapabilmek için de radyasyon onkoloğuna ve tüm bu süreçler boyunca hastanın psikolojisini sağlam tutabilmek için psikiyatriste ihtiyaç var. Dolayısıyla multi disipliner bir yaklaşımla hasta genç yaşta bile olsa tam tedaviyi sağlayarak onu yaşamda tutabilmek mümkündür.
40 Yaş Altı Meme Kanseri Yaşam Kaybı Arttı yazısı ilk önce Sağlık ve Yaşam üzerinde ortaya çıktı.