Sağlık üzerinde çok faydası olsa da zararlı ışınlarına kontrolsüzce maruz kalındığında güneş tam tersi bir etki gösterir; ciltte kalıcı sorunlara neden olabilir! Öyle ki cilt yaşlanması üzerinde genetik faktörlerden sonra en güçlü etkinin ‘güneş ışınları’ olduğu, yapılan çalışmalarla kanıtlanmış. Çok daha önemlisi, günümüzde görülme oranı giderek artan artık 20’li yaşların bile sorunu haline gelen cilt kanserine yol açabilir!
Dr. Mehtap Kıdır
Dermatoloji Uzmanı
Güneş yanıkları, kırışıklık, kuruluk, lekeler… Tüm bu olumsuz faktörler nedeniyle erken yaşlanan cilt… Pandemi nedeniyle hayatımıza giren maskelere güvenmeyip cildi mutlaka korumak gerekir. Peki, zararlı güneş ışınlarından korunmak için hangi önlemleri almak gerekir?
Dikkat edilmesi gereken 8 kural, öneri, uyarı…
*D vitamini için 10 dakika yeterli!
Sağlık üzerinde son derece önemli bir role sahip olan D vitamini sentezi için güneş ışınlarından her gün faydalanmak şart. Ancak süreyi abartmamak şartıyla! D vitamini sentezi için vücudun sadece kol-bacak gibi bölgelerinin iki el ayası kadarlık bölümünün güneşe maruz kalması yeterlidir. Daha uzun süre güneşlendiğinde daha fazla D vitamini üretimi olmaz aksine 30 dakikadan sonra yıkımı başlar. Ayrıca güneş koruyucu kullanmak D vitamini üretimini tamamen sıfırlamaz sadece 10 dakikadan yarım saate çıkarmış olur. Bu nedenle 11:00-15:00 saatleri arasında, güneş koruyucu kullanmadan 10 dakika güneşlenmeniz yeterli olacaktır. Bu sürenin dışında ise güneşin zararlı ışınlarının yeryüzüne en dik geldiği bu saatlerde asla güneşlenmeyin…
*Her 2-3 saatte bir tekrarlayın!
Güneşten korunurken yapılan önemli hatalardan biri, koruyucu ürünü günde sadece bir kez uygulamak. Sürüldükten sonra etkinliği giderek azaldığı için 2-3 saat arayla tekrarlamak gerekir. Deniz, havuz veya duşun ardından bu süreyi beklemeden sürülmelidir.
*Sokağa çıkmadan önce şart!
Etkisi 20 dakika sonra başladığı için sokağa çıkmadan, tatilde deniz veya havuz öncesi uygulamaya özen gösterin.
*Şapkanız geniş siperlikli olsun
Sadece güneş kremi sürmek güneşten korunmak için yeterli değildir. Şemsiye altında oturmak, geniş siperlikli şapka kullanmak gibi önlemleri de almak gerekir. Ayrıca göz sağlığını korumak ve çevresindeki kırışıklarını engellemek için güneş gözlüğü de mutlaka kullanılmalıdır.
*Sadece UVB’den korunmak yetmez!
Güneş koruyucu ürünlerdeki SPF (Sun Protection Factor-Güneş Koruyucu Faktör) değeri, güneşin altında cilt kızarmadan kalabilecek süreyi gösterir. Yaz aylarında en az 30 SPF değeri tercih edilmeli çünkü daha düşük değer güneşin zararlı ışınlarından cildi korumak için yeterli gelmez. Ancak SPF sadece zararlı güneş ışını UVB’den korunmayı ifade eder. Oysa aynı zamanda cilt yaşlanması ve kanserinden sorumlu olan UVA’dan da korunmak gerekir. Bu sebeple güneş koruyucu alırken üzerindeki SPF değeri kadar UVA koruyuculuğunu ifade eden ”PA++” değerinin de olmasına dikkat etmeniz çok önemlidir.
*Cilt tipine özel olmalı
Güneş koruyucu ürünleri cilt tipine özellikle de yağlı ciltlerde sivilce ve siyah nokta sorunuyla karşılaşmamak için su bazlı ve üzerinde ‘non-comedogenic’ ifadesi yazan ürünler tercih edilmelidir. Lekeye yatkın ciltlerde ise içinde renklendirici olan ve ‘tinted’ denilen ürünler kullanmalıdır. Suya dayanıklı olmasına da dikkat edilmesi gerekir. Ürünün üzerinde hem UVA hem de UVB den koruduğunu ifade eden ‘geniş spektrumlu’ ifadesi de yer almalıdır. Çocuklarda kullanılan güneş koruyucularda ürünün içinde parafin, paraben, PABA ve oxybenzone olmamasına dikkat edilmelidir. Çünkü bu maddelerin kanserojen ve alerjik etkileri olduğu biliniyor. Ayrıca çocuk ve hamilelerde cilt yüzeyinde kalan, emilmeyen ve mineral filtre olarak adlandırılan fiziksel güneş koruyucular tercih edilmelidir.
*Yeterli sürüldüğünden emin olun
Güneş kreminin güneşin zararlı ışınlarından koruması için yeterli miktarda uygulanması önem taşır. Yetersiz kullanıldığında, koruyuculuğunu ifade eden SPF değeri 50’den 2-3’e kadar düşebilir. Kremi cilde iyice ovalayarak yedirmek, koruma gücünü azaltacaktır. Bu nedenle çok ovmadan hafifçe emdirerek uygulamaya dikkat edilmelidir.
*Araç ve evde pencere kenarında…
Evdeki pencere ve araç camlarından UVB ışınlarının geçişi engellenirken, UVA ışınlarının yoğunluğu camdan geçişle azalmaz, yaz-kış aynı miktarda olur. UVA, cilt yaşlanması ile kanserinden sorumlu olan güneş ışığıdır. Bu nedenle ev ve araçta geçen süreçte camdan geçen güneş ışığından korunmak için UVA koruyuculuğunu gösteren, üzerinde ”PA++” ibaresi olan bir güneş kremi kullanılmalıdır.
Güneşe Karşı 8 Kritik Kural! yazısı ilk önce Sağlık ve Yaşam üzerinde ortaya çıktı.